Ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για την εκπαίδευση ομιλητών και στελεχών στις σχολές των συνδικάτων. Το φυλλάδιο αυτό περιέχει μια σύντομη ανασκόπησης της ελληνικής κατάστασης. Περιγράφει το ελληνικό καθεστώς, το οποίο το χαρακτηρίζει καταπιεστικό και φασιστικό. Αναλύει, επίσης το δημοψήφισμα του 1946, το ρόλο του ΟΗΕ και των άγγλων στην Ελλάδα. Στο τελευταίο στο φυλλάδιο δίνεται έμφαση στο γεγονός ότι οι άγγλοι απορρίπτουν κάθε ξένη επέμβαση στην Ελλάδα και δηλώνεται η υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Συνδικάτων στον αγώνα των ελληνικών συνδικάτων. Τέλος, στο φυλλάδιο παρουσιάζονται οι θέσεις του ΕΑΜ.

Ουσιαστικά είναι μια εφημερίδα με άρθρα και φωτογραφίες που παρουσιάζει τα υλικά μιας έκθεσης η οποία οργανώθηκε από την «Εθνική Επιτροπή Βοήθειας για τον Ελληνικό Λαό» στις 11-25 Νοεμβρίου 1948. Περιέχει πολλές φωτογραφίες, χάρτες, ενημερωτικά άρθρα για την Αντίσταση, για την καθημερινότητα του αγώνα, τους ανθρώπους (για τον Επιτελείο του Δημοκρατικού Στρατού, για τον Μάρκο Βαφειάδη), για τις γυναίκες. Ξεχωριστό άρθρο αφιερώνετε στον ηρωικό ρόλο των γυναικών.

Ο συλλογικός τόμος περιλαμβάνει μελέτες που αναφέρονται σε διάφορες πτυχές της ελληνικής Ιστορίας από τις αρχές της δεκαετίας του 1940 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ειδικότερα, αναλύονται αφενός η Κατοχή, η Αντίσταση και ο ρόλος των Βρετανών από το 1941 έως το 1944, και αφετέρου η απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά του 1944, ο εμφύλιος πόλεμος (1946-1949) και η εμπλοκή των ΗΠΑ στα ελληνικά ζητήματα από τα μέσα της δεκαετίας του 1940 έως τις αρχές της επόμενης δεκαετίας.

Συλλογικός τόμος, ο οποίος περιλαμβάνει μελέτες που αναφέρονται σε διάφορες πτυχές της ελληνικής Ιστορίας από το τέλος του Β’ ΠΠ έως την επιβολή της δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Ειδικότερα, αναλύονται μεταξύ άλλων η ανασυγκρότηση και η σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, οι οικονομικοί θεσμοί και ο οικονομικός προγραμματισμός, η διασύνδεση αναπτυξιακών μηχανισμών και κοινωνικού μετασχηματισμού, το τριμερές Βαλκανικό Σύμφωνο και η ελληνική εξωτερική πολιτική, οι εξελίξεις στον πολιτισμό, η δημόσια διοίκηση και οι κρατικές πολιτικές, η μετανάστευση, οι εργασιακές σχέσεις και ο συνδικαλισμός, η αλληλεπίδραση χωροταξίας και οικοδομικής δραστηριότητας, η πολιτική και η εξέλιξη των κομμάτων.

Ο τόμος περιλαμβάνει τις εισηγήσεις των ομιλητών κατά τη διάρκεια της επιστημονικής διημερίδας με τίτλο «Ντε Γκωλ και Καραμανλής: Το Έθνος, το Κράτος, η Ευρώπη» που διοργάνωσαν στις 5 και 5 Οκτωβρίου 2000 το Ίδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής και το Ίδρυμα Σαρλ ντε Γκωλ. Το θέμα εξετάζεται στις πολλαπλές διαστάσεις του από Έλληνες και Γάλλους ειδικούς επιστήμονες και δημοσιολόγους. Παράλληλα, διακεκριμένοι πολιτικοί και διπλωμάτες από τις δύο χώρες εισφέρουν την προσωπική εμπειρία τους από τη συνάντηση των δύο ανδρών.

Έκδοση-φόρος τιμής στον Οκτάβιο Μερλιέ, διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών από το 1938 ως το 1961.

Συλλογικός τόμος ο οποίος περιλαμβάνει μελέτες σχετικά με διάφορες πτυχές της πολιτικής διαδρομής του Γεώργιου Καρτάλη, οι οποίες παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο δύο συνεδρίων που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα και στο Βόλο τον Φεβρουάριο και τον Νοέμβριο του 1997 αντίστοιχα. Οι συγγραφείς αναλύουν την προσωπικότητα και τις δραστηριότητες του Γεώργιου Καρτάλη, τις οποίες εντάσσουν στο ευρύτερο πλαίσιο των πολιτικών εξελίξεων που σφράγισαν την Ελλάδα της εποχής του.

Το βιβλίο περιλαμβάνει τις εισηγήσεις των ομιλητών κατά τη διάρκεια του επιστημονικού συνεδρίου που διοργάνωσε η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας από τις 10 έως τις 12 Νοεμβρίου 2000 με θέμα τις εξελίξεις στην Ελλάδα από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου (1949) έως την επιβολή της δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Οι μελέτες αναλύουν διάφορες πτυχές της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου.

Το άρθρο εξετάζει τις μακροοικονομικές επιδόσεις και τις οικονομικές πολιτικές αφενός του μετεμφυλιακού καθεστώτος και αφετέρου του μεταπολιτευτικού ως το 1994. Κατά την περίοδο 1953-1973 το εν πολλοίς αυταρχικό κράτος διαμόρφωσε ένα οικονομικό κλίμα που ευνόησε τη δημιουργία μηχανισμών που εξασφάλιζαν υψηλές αποδόσεις στις επενδύσεις, μέσω της επίτευξης υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και της διατήρησης χαμηλού πληθωρισμού. Αντίθετα, μετά το 1973-74 η Ελλάδα υπέφερε από επίμονο στασιμοπληθωρισμό και ενώ σύντομα η ελληνική οικονομία βρέθηκε αντιμέτωπη μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, δημόσιο χρέος και έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο.

Η μελέτη εξετάζει την ένταξη της Ελλάδας στους μεταπολεμικούς θεσμούς της Δυτικής Ευρώπης από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου (1946-1949) μέχρι την σύνδεση της με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (1961/62). Η συγγραφέας επιχειρεί να διαφωτίσει τους παράγοντες, οι οποίοι επηρέασαν –θετικά ή αρνητικά– την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, αξιοποιώντας κυρίως αρχειακές πηγές των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το άρθρο εξετάζει ποιούς στόχους έθεσαν οι Αμερικανοί με την εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα, αποβλέποντας πρωτίστως στην ήττα του ΔΣΕ από τις εθνικές δυνάμεις και στην ταυτόχρονη έναρξη της ανοικοδόμησης της Ελλάδας. Μετά τη λήξη του Εμφυλίου, η αμερικανική βοήθεια οδήγησε στην επίσπευση της παρακμής των παραδοσιακών ελληνικών κομμάτων και στην ανάδειξη νέων κομματικών σχηματισμών. Επίσης, η αμερικανική επέμβαση και βοήθεια εν μέρει χαλιναγώγησε τις αυταρχικές τάσεις του ελληνικού κατεστημένου και προσπάθησε να αλλάξει τις ελληνικές αντιλήψεις για την άσκηση της οικονομικής πολιτικής.

Η μελέτη παρουσιάζει τους παράγοντες που καθόρισαν τη στάση της Γαλλίας απέναντι στα ελληνοτουρκικά κατά την περίοδο 1974-1986. Σύμφωνα με το συγγραφέα, η στάση αυτή καθορίστηκε λιγότερο από γεω-στρατηγικούς παράγοντες και περισσότερο από ιστορικούς, διπλωματικούς, πολιτιστικούς και οικονομικούς δεσμούς.

Το άρθρο εξετάζει τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι New York Times στην υποστήριξη του Δόγματος Τρούμαν και στον επηρεασμό της αμερικανικής κοινής γνώμης υπέρ της διακηρυχθείσας νέας πολιτικής των ΗΠΑ. Η στάση του εκδότη φανερώνει την προκατάληψή του υπέρ των θέσεων της αμερικανικής κυβέρνησης, ενώ καταδεικνύονται οι διασυνδέσεις που διατηρούσε πλήθος δημοσιογράφων της έγκριτης εφημερίδας με Αμερικανούς κυβερνητικούς αξιωματούχους.

Οι συγγραφείς παραθέτουν διπλωματικά τηλεγραφήματα που απέστειλε το 1945 προς την κυβέρνησή του ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα, Lincoln MacVeagh. Σύμφωνα με αυτά, υποδηλώνεται ότι η Ουάσιγκτον γνώριζε τις προετοιμασίες των φιλομοναρχικών δυνάμεων για εμφύλιο πόλεμο.

Το άρθρο εξετάζει τις προσλήψεις απειλής και τον αμυντικό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ σε ένα από τα πιο εκτεθειμένα μέτωπα της συμμαχίας, τα Βαλκάνια, κατά τα έτη 1951-67. Έμφαση δίνεται στις αμυντικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ στην περιοχή, τις αλλαγές στο στρατιωτικό δόγμα και τον τοπικό συσχετισμό ισχύος με το σοβιετικό μπλοκ. Ο συγγραφέας συμπεραίνει ότι αν και κατά την περίοδο εκείνη το ΝΑΤΟ φαινόταν ανίκανο να προστατεύσει την Ελλάδα και την ευρωπαϊκή Τουρκία σε περίπτωση αποτυχίας της πυρηνικής του αποτροπής και έκρηξης μείζονος πολέμου, ωστόσο σταθεροποίησε πολιτικά την περιοχή καθώς κατέστησε σχεδόν αδιανόητο έναν τοπικό πόλεμο ανάμεσα σε Ελλάδα, Τουρκία και Βουλγαρία.

Το άρθρο αναλύει τις ελληνικές αντιλήψεις για το ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, από την απόφαση για την ένταξη της χώρας (και της Τουρκίας) στη συμμαχία το 1951, έως το 1989. Οι συγγραφείς εξετάζουν την ενσωμάτωση της Ελλάδας και των ενόπλων δυνάμεων της στο ΝΑΤΟ, την απογοήτευση που δοκίμασαν ηγεσία και λαός από την πολιτική της συμμαχίας στο Κυπριακό και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις από το 1955 ως το 1967, πτυχές της στρατηγικής του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα και ζητήματα παροχής βοήθειας, τις αντιλήψεις της χούντας για το ΝΑΤΟ και αντιστρόφως, το ρήγμα που προκάλεσε στις σχέσεις Ελλάδας-ΝΑΤΟ η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, την επανένταξη της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος της συμμαχίας το 1980 και την πολιτική του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου έναντι του ΝΑΤΟ.

Άρθρο-μαρτυρία για το ρόλο που διαδραμάτισαν στην πραγματοποίηση της Συμφωνίας του Λονδίνου μέλη του κινήματος του Ηθικού Εξοπλισμού (Moral Rearmament).

Στο άρθρο, ο συγγραφέας, που είχε υπηρετήσει στο νατοϊκό στρατηγείο στη Σμύρνη, αναλύει τα προβλήματα που αντιμετώπιζε κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του το παραπάνω στρατηγείο, το Headquarters Allied Land Forces South-Eastern Europe (HALFSEE). To στρατηγείο αυτό ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1952, μετά την ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, για να διοικεί και να συντονίζει τις χερσαίες δυνάμεις των δύο χωρών που υπάγονταν σε νατοϊκή διοίκηση. Ωστόσο, εξαρχής αντιμετώπιζε προβλήματα που ανέκυπταν από την πολύπλοκη δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ στη Νότια Πτέρυγα, από οργανωτικές ανεπάρκειες, την ανεπαρκή γνώση της αγγλικής από Έλληνες και Τούρκους αξιωματικούς και την επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων από το 1955.

Στη συμβολή εξετάζεται η γερμανική πολιτική αντιποίνων στην κατεχόμενη Ελλάδα (1941-1944), με αφετηρία τις μαζικές εκτελέσεις αμάχων πολιτών στην Κρήτη τον Μάιο του 1941. Όπως και σε άλλες από τη Βέρμαχτ κατεχόμενες χώρες εφαρμόστηκε στην Ελλάδα το δόγμα της «συλλογικής ευθύνης», προκειμένου να καταπολεμηθεί δραστικά το ένοπλο κίνημα αντίστασης. Ο συγγραφέας αναφέρει συγκεκριμένα περιστατικά και αναλύει την «λογική» των αντιποίνων που ακολούθησε η γερμανική πλευρά. Επίσης, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η μεταπολεμική (δυτικο)γερμανική δικαιοσύνη αδιαφόρησε για την αναζήτηση και την τιμωρία των υπαιτίων των πολεμικών εγκλημάτων στην Ελλάδα. Οι πηγές που χρησιμοποιεί προέρχονται κυρίως από τα γερμανικά αρχεία.

Στο άρθρο διερευνάται η στρατηγική των αντιποίνων κατά του άμαχου πληθυσμού που εφάρμοσαν οι γερμανικές αρχές Κατοχής στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας παρατηρεί ότι μετά την πρώτη φάση των αιματηρών αντιποίνων που έλαβαν χώρα στη Κρήτη και τη Μακεδονία (την άνοιξη και το φθινόπωρο του 1941), ακολούθησε μια δεύτερη φάση από τα τέλη του 1943 (Κομμένο, Καλάβρυτα) με αποκορύφωμα το καλοκαίρι του 1944 (Δίστομο, Κλεισούρα). Με βάση γερμανικά στρατιωτικά έγγραφα και απομνημονεύματα Γερμανών αξιωματικών δίνεται μια συνολική εικόνα των μεθόδων για την καταπολέμηση των «συμμοριών» στα βουνά, ενώ παράλληλα αναλύονται οι διαφορετικές απόψεις και συγκρούσεις στην κορυφή της ιεραρχίας της Βέρμαχτ αναφορικά με τη χρησιμότητα των αντιποίνων.

Στην μελέτη εξετάζεται η περίοδος της αξονικής Κατοχής 1941-1944 και οι εμφύλιες συγκρούσεις 1943-1949. Ο συγγραφέας, ο οποίος στηρίζεται σε προγενέστερες εργασίες του και σε γερμανικές, κυρίως, πηγές, παρακολουθεί την γένεση και την εξέλιξη του αντιστασιακού κινήματος ως την απελευθέρωση και τα Δεκεμβριανά. Ως βασική αιτία των συγκρούσεων θεωρεί την επιμονή του εξόριστου βασιλιά Γεωργίου Β´ και των Βρετανών να επαναφέρουν τη μοναρχία στη χώρα. Η «λευκή τρομοκρατία», σε συνδυασμό με την στόχευση της δεξιάς να αποκλείσει την αριστερά από τις πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες, δεν επέτρεψαν την ομαλή επίλυση της κρίσης. Ο εμφύλιος πόλεμος, καταλήγει ο συγγραφέας, κρίθηκε τελικά από την προθυμία των ΗΠΑ να προσφέρουν μαζική βοήθεια στις κυβερνήσεις των Αθηνών.

Με βάση ελληνικές και γερμανικές πηγές ο συγγραφέας εξετάζει την προβληματική πορεία των μεταπολεμικών ελληνο-γερμανικών σχέσεων, ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1950. Σύμφωνα με τον συγγραφέα η Αθήνα υποχρεώθηκε να τηρήσει στάση «σιωπής» αναφορικά με τα εκκρεμή ζητήματα από την περίοδο της γερμανικής Κατοχής, όπως για τα εγκλήματα πολέμου της Βέρμαχτ. Ο κύριος λόγος της ελληνικής στάσης ήταν οι οικονομικές προτεραιότητες της Αθήνας, γεγονός που εκμεταλλεύτηκε η γερμανική εξωτερική πολιτική.

Στη συμβολή γίνεται μια συνολική παρουσίαση της αξονικής Κατοχής (1941-1944): Ο συγγραφέας εξετάζει κυρίως τις πολιτικές, οικονομικές και εδαφικές επιδιώξεις των τριών δυνάμεων Κατοχής, την εξέλιξη του αντιστασιακού κινήματος (του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ) και τις εσωτερικές αντιθέσεις του, καθώς και την οργάνωση των Ταγμάτων Ασφαλείας από το Κατοχικό κράτος για την «καταπολέμηση του κομμουνισμού». Η μελέτη στηρίζεται σε γερμανικές πηγές και προγενέστερες εργασίες του συγγραφέα.

Στη συμβολή εξετάζεται η εξέλιξη του αντισημιτικού φαινομένου στην Ελλάδα από την εποχή της ελληνικής επανάστασης (1821-1829) ως τα τέλη του 20ου αιώνα. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις αντισημιτικές πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων και ακροδεξιών οργανώσεων στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και της γερμανικής Κατοχής. Ο συγγραφέας, που στηρίζεται κυρίως σε έγγραφα από το γερμανικό και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, εκφράζει την άποψη ότι η εβραϊκή κοινότητα αντιμετωπίστηκε μεταπολεμικά από τις ελληνικές αρχές (σε ορισμένες περιπτώσεις) ως «εχθρική μειονότητα».

Ο συγγραφέας εξετάζει το ζήτημα της αντιμετώπισης των γερμανικών πολεμικών εγκλημάτων από τις μεταπολεμικές ελληνικές και γερμανικές κυβερνήσεις και πως αυτό διαμορφώθηκε υπό το πρίσμα των ελληνο-γερμανικών σχέσεων στη δεκαετία του ´50. Σύμφωνα με το συγγραφέα, ο οποίος έχει μελετήσει ελληνικές, γερμανικές και βρετανικές πηγές, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας άσκησε πιέσεις στην Αθήνα για την τάχιστη επίλυση των τελευταίων εκκρεμοτήτων του πολέμου, όπως για το ζήτημα των εγκληματιών πολέμου, ενώ για τις ελληνικές κυβερνήσεις προτεραιότητα είχε η σύσφιξη των οικονομικών σχέσεων με τη Βόννη. Ο συγγραφέας αναφέρεται διεξοδικά στην υπόθεση Μέρτεν, η οποία δοκίμασε τις σχέσεις των δύο χωρών και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην ελληνική κοινή γνώμη.

Ο συγγραφέας εξετάζει τη (θετική) εικόνα που είχαν οι ιθύνοντες του Γ´ Ράιχ για την (αρχαία) Ελλάδα και πως αυτή ερχόταν σε σύγκρουση με τις πολιτικές και γεω-στρατηγικές προτεραιότητες της ναζιστικής Γερμανίας στα Βαλκάνια. Τα «φιλελληνικά» αισθήματα των γερμανικών αρχών στο ξεκίνημα της Κατοχής αντικαταστάθηκαν κατά τον συγγραφέα, ιδιαίτερα μετά το 1943, από μια πρωτοφανή σκληρότητα που βρίσκονταν σε ευθυγράμμιση με την αρνητική για το Βερολίνο εξέλιξη του πολέμου στα διάφορα μέτωπα και με την ενδυνάμωση του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος.

Το άρθρο παρουσιάζει τις ελληνογαλλικές πολιτιστικές σχέσεις κατά τη μεταπολεμική περίοδο υπό το πρίσμα της αυξανόμενης επιρροής των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Αποτελεί συμβολή στη μελέτη των διεθνών πολιτιστικών σχέσεων και αξιοποιεί πηγές προερχόμενες από τα γαλλικά αρχεία.

Το άρθρο αναλύει τη στάση της γαλλικής διπλωματίας απέναντι στην Ελλάδα κατά τον Εμφύλιο πόλεμο υπό το πρίσμα της γενικότερης γαλλικής εξωτερικής πολιτικής. Αξιοποιούνται πηγές από τα αρχεία του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών.

Το άρθρο εξετάζει τον ρόλο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών κατά τη διάρκεια του Β΄ ΠΠ. Μοναδικός θεσμός πέραν αυτών της Γερμανίας και της Ιταλίας που συνέχισε τη λειτουργία του στην ελληνική πρωτεύουσα κατά την περίοδο αυτή, το Γαλλικό Ινστιτούτο αποτέλεσε χώρο πνευματικής αντίστασης για την ελληνική νεολαία, ενώ οι δεσμοί που ανέπτυξε το προσωπικό του με μέλη της ελληνικής και της γαλλικής αντίστασης συνετέλεσαν στη διατήρηση του γοήτρου της Γαλλίας στην Ελλάδα.

Η μονογραφία αναλύει τις πολιτικές της Βρετανίας και των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας και τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι πολιτικές των δύο δυτικών Δυνάμεων στην εξέλιξη του ελληνικού ζητήματος από την Κατοχή ως το 1947 (διακήρυξη Δόγματος Τρούμαν και Σχεδίου Μάρσαλ). Αναλύονται θέματα όπως η αρχική εμμονή του Τσώρτσιλ στη στήριξη του βασιλιά Γεωργίου Β΄, η μεταστροφή της βρετανικής θέσης μετά το φθινόπωρο του 1944 αλλά και η άρνηση των ΗΠΑ να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της Ελλάδας, η κατοπινή απόφαση της Βρετανίας να απεμπλακεί από την Ελλάδα, καθώς και η ανάληψη της ευθύνης και του κόστους για την παραμονή της Ελλάδας στη Δύση από τους Αμερικανούς στις αρχές του 1947.

Το άρθρο εξετάζει την παρουσία και δράση στην Ελλάδα των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών της εποχής, του OSS (Office of Strategic Services), μεταξύ 1943 και 1947. Σε γενικές γραμμές οι Αμερικανοί τόσο στην Ελλάδα όσο και αλλού, στην ευρύτερη περιοχή και όχι μόνο, απέτυχαν να συλλέξουν και να επεξεργαστούν με επιτυχία πληροφορίες ώστε να προσφέρουν επαρκή και έγκαιρη ενημέρωση στην κυβέρνηση. Αυτό ίσχυσε ακόμα περισσότερο στο διάστημα 1945-1947, όταν το OSS διαλύθηκε για να το διαδεχθεί στα μέσα του 1947 η CIA.

Το βιβλίο αποτελεί μια περιεκτική ανάλυση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής κατά τον Ψυχρό Πόλεμο από την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ το 1952 έως την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας το 1967. Εξετάζονται επίσης πτυχές της εσωτερικής ζωής που επηρέασαν σημαντικά τον σχεδιασμό της εξωτερικής πολιτικής. Ο συγγραφέας χωρίζει την εποχή σε τρεις σαφείς υπο-περιόδους (1952-55, 1955-63, 1963-67) και εξετάζει θέματα όπως την ελληνική πρόσληψη απειλής, τις σχέσεις Ελλάδας-ανατολικού συνασπισμού, τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ και τη θέση της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και εν γένει τη Δύση.

Το άρθρο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η εφαρμογή του Δόγματος Τρούμαν και του Σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα επηρέασε τη σκέψη και την πρακτική των Ελλήνων μεταρρυθμιστών που είχαν ήδη αναδειχθεί τη δεκαετία του 1930. Έκτοτε υποστήριζαν την άσκηση πολιτικών στο πνεύμα του New Deal, αλλά είχαν ηττηθεί εξαιτίας της επιβολής της μεταξικής δικτατορίας, της Κατοχής και της διολίσθησης στον Εμφύλιο Πόλεμο. Ωστόσο, η αμερικανική βοήθεια και η πολιτική σταθεροποίηση της Ελλάδας έδωσε την ευκαιρία σε μερίδα αυτών των μεταρρυθμιστικών ομάδων να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη μεταπολεμική-μετεμφυλιακή Ελλάδα.

Το άρθρο εξετάζει την ελληνική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας κατά το διάστημα από την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ (1952) ως την Κρίση των Πυραύλων της Κούβας (1962). Στην προσπάθεια της να αντιμετωπίσει το πολυσύνθετο πρόβλημα ασφάλειας που αντιμετώπιζε, η Ελλάδα αναζήτησε και άλλα στηρίγματα εκτός από την Ατλαντική Συμμαχία. Σε περιφερειακό επίπεδο, επιδιώχθηκε η συνεργασία με την Τουρκία και τη Γιουγκοσλαβία. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, η Ελλάδα επιζήτησε να συνδεθεί και με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, ώστε η χώρα να καταστεί στο μέλλον αναπόσπαστο και οργανικό μέρος της Δύσης.

Στο άρθρο αυτό παρατίθεται βρετανικό έγγραφο της εποχής των Σεπτεμβριανών του 1955. Το βρετανικό έγγραφο παρέχει μια λεπτομερή (αν και όχι εντελώς ακριβή) περιγραφή των ταραχών που έλαβαν χώρα στις 6 Σεπτεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη από τον τουρκικό όχλο. Από το έγγραφο προκύπτουν αποδεικτικά στοιχεία για την εμπλοκή και ευθύνη της τουρκικής κυβέρνησης στη διοργάνωση των παραπάνω συλλαλητηρίων.

Το άρθρο εξετάζει την πολιτική της Βρετανίας και της ΕΣΣΔ σχετικά με το μέλλον των κρατών της νοτιοανατολικής Ευρώπης μετά την απελευθέρωση από τον ζυγό του Άξονα το φθινόπωρο του 1944. Oι Βρετανοί και ο Τσώρτσιλ προσωπικά προσπάθησαν μέσω της λεγόμενης "συμφωνίας των ποσοστών" να προασπίσουν τα βρετανικά συμφέροντα σε Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία, ερχόμενοι παράλληλα σε ένα modus vivendi με τους Σοβιετικούς. Σύντομα όμως κατέστη φανερό ότι η βρετανική επιρροή και τα πρωτεία στην εν λόγω περιοχή ήταν ανέφικτο να διατηρηθεί.

Το άρθρο αναλύει τους λόγους για τους οποίους το ΝΑΤΟ διαδραμάτισε ιδιαίτερα περιορισμένο μεσολαβητικό ρόλο κατά τη διάρκεια της κυπριακής κρίσης μεταξύ 1954 και 1959. Για διαφορετικούς λόγους, τόσο οι ΗΠΑ και η Βρετανία, όσο και η Ελλάδα και η Τουρκία, δεν έβλεπαν με θετικό μάτι μια μεσολαβητική προσπάθεια του ΝΑΤΟ.

Το άρθρο εξετάζει την αμερικανική πολιτική έναντι του ελληνικού ζητήματος στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) μεταξύ 1946 και 1950. Εύλογα οι Ηνωμένες Πολιτείες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο και στις συζητήσεις που διεξήχθηκαν στον ΟΗΕ σχετικά με το ελληνικό ζήτημα, υποστηρίζοντας τις θέσεις της Αθήνας. Σύμφωνα με το συγγραφέα, χάρη στο ειδικό βάρος των ΗΠΑ (και των συμμάχων τους), ο ΟΗΕ μπόρεσε να ερευνήσει και να αναφέρει τα επεισόδια που προκαλούσαν στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας τα γειτονικά κομμουνιστικά κράτη, καθώς και να ενημερώσει για την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας. Επίσης, δεν ήταν δίχως σημασία και η διαφώτιση της παγκόσμιας κοινής γνώμης σχετικά με τα δρώμενα στην Ελλάδα.

Πρόκειται για συλλογικό τόμο, ο οποίος καλύπτει διάφορες πτυχές του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Ανάμεσα στα άλλα εξετάζονται η δράση του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, η παρατεταμένη κυβερνητική κρίση, ο ρόλος των αστικών κομμάτων, οι προσπάθειες οικονομικής ανόρθωσης και στρατιωτικής αναδιοργάνωσης, καθώς και η επίδραση των περιφερειακών και των διεθνών εξελίξεων στην πορεία του ελληνικού εμφυλίου πολέμου.

Πρόκειται για συλλογή εγγράφων (υπομνήματα, αλληλογραφία, ημερολογιακές σημειώσεις) του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Ελλάδα Lincoln MacVeagh. Καλύπτει την περίοδο από το 1933 έως το 1947.

Το κείμενο αναλύει τους στόχους της ατλαντικής πολιτικής του Κωνσταντίνου Καραμανλή κατά τη διάρκεια των περιόδων που άσκησε την πρωθυπουργία (1955-63 και 1974-80). Ο συγγραφέας τονίζει ότι δύο υπήρξαν οι κύριες προτεραιότητες τού Καραμανλή: αφενός, η ενίσχυση της ασφάλειας της βόρειας Ελλάδας, που μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με τη βοήθεια και την υποστήριξη του ΝΑΤΟ, και αφετέρου, η ενεργός ενσωμάτωση της Ελλάδας στον Δυτικό κόσμο μέσω της συμμετοχής σε έναν οργανισμό που κατά προτίμηση θα μετατρεπόταν από αμιγώς στρατιωτική συμμαχία σε μια ατλαντική πολιτική κοινότητα.

Ο συγγραφέας, βασιζόμενος κυρίως στο -τότε ανέκδοτο- ημερολόγιο του Αμερικανού πρεσβευτή στην Αθήνα Lincoln Mac Veagh, αναλύει την αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής έναντι της Ελλάδας στο διάστημα 1944-46: από την πλήρη αποφυγή ανάμιξης στις ελληνικές υποθέσεις και την αποστροφή για την ελληνική πολιτική σκηνή και τους βρετανικούς χειρισμούς σε πρώτο στάδιο, έως την ενεργή ανάμιξη εξαιτίας της κλιμακούμενης έντασης με την ΕΣΣΔ το 1946.

Το άρθρο εξετάζει τη στρατηγική του ΚΚΕ και ειδικότερα του γενικού γραμματέα του κόμματος Νίκου Ζαχαριάδη με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας στην Ελλάδα μετά το τέλος του Β΄ Π Π. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ο Ζαχαριάδης είχε επανειλημμένα ζητήσει την οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση από τη Σοβιετική Ένωση, διαβεβαιώνοντας τον Στάλιν για την τελική επικράτηση του ΚΚΕ. Ο Σοβιετικός ηγέτης, αν και γνώριζε ότι η ενίσχυση του ΚΚΕ θα προκαλούσε την επέμβαση των ΗΠΑ, συναίνεσε στην αποστολή βοήθειας προς τους Έλληνες κομμουνιστές. Ωστόσο, καταλήγει ο συγγραφέας, η βοήθεια αυτή δεν αρκούσε για την τελική επικράτηση του ΚΚΕ.

Κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας αποφάσισε τη συγκέντρωση παιδιών από τις βόρειες επαρχίες της Ελλάδας και την αποστολή τους στις Λαϊκές Δημοκρατίες των Βαλκανίων. Η ελληνική κυβέρνηση, αντιδρώντας στην πρακτική αυτή (την οποία χαρακτήρισε ως "παιδομάζωμα"), προχώρησε στη συγκέντρωση παιδιών στις λεγόμενες "παιδουπόλεις". Οι ΗΠΑ, θεωρώντας ότι η μετακίνηση των παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίας δεν έγινε με βίαιο τρόπο αλλά ήταν οικειοθελής, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι είχε αντιδράσει με τρόπο υπερβολικό και της ζήτησε να προχωρήσει στον επαναπατρισμό των παιδιών που ήταν συγκεντρωμένα στις παιδουπόλεις.

Το άρθρο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η εξαγγελία και η εφαρμογή του Δόγματος Τρούμαν και του Σχεδίου Μάρσαλ επηρέασε τον δημόσιο διάλογο και το όραμα για την οικονομική ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της Ελλάδας στη μεταπολεμική περίοδο. Κρίσιμης σημασίας ρόλο στην εξέλιξη του διαλόγου για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και την έννοια της εκβιομηχάνισης διαδραμάτισε η επαγγελματική ομάδα των μηχανικών. Οι μηχανικοί διαπερνούσαν τη διαχωριστική γραμμή Δεξιάς-Αριστεράς, ενώ συμμετείχαν ενεργά στην οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας και στη διάχυση της έννοιας της ανάπτυξης κατά τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια.

Ο λόγος του Τζωρτζ Μπους ενάντια στον άξονα του κακού και τη διεθνή τρομοκρατία άντλησε έμπνευση από αυτόν του Τρούμαν του 1947, ο οποίος ανήγγειλε την αρχή της στράτευσης των ΗΠΑ εναντίον της παγκόσμιας κομμουνιστικής απειλής με αφορμή τον ελληνικό Εμφύλιο πόλεμο. Το άρθρο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο προσλήφθηκε στο γαλλικό τύπο η τρομοκρατική απειλή και η αμερικανική απάντηση αφενός την περίοδο 1947-1949 σχετικά με τον ελληνικό Εμφύλιο, αφετέρου στην πρόσφατη συγκυρία της περιόδου Μπους γύρω από το Παλαιστινιακό, σε μία συγκριτική οπτική από τη σκοπιά της πολιτικής ανθρωπολογίας.

Πρόκειται για μία συλλογή 50 εγγράφων, κυρίως από το αρχείο του ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών, σχετικά με την ελληνική μειονότητα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Από αυτά, τα έξι σχετίζονται άμεσα με την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία.

Το άρθρο αναλύει τα προβλήματα που προκάλεσε η στείρα εμμονή των ΗΠΑ στην εξυπηρέτηση της στρατηγικής του ΝΑΤΟ με μάλλον δογματικό τρόπο, με αποτέλεσμα να υπονομεύονται κατά καιρούς οι ελληνο-τουρκικές, ελληνο-αμερικανικές και αμερικανο-τουρκικές σχέσεις. Συνέπεια αυτής της πολιτικής ήταν η πρόκληση ενδοσυμμαχικών κρίσεων και τελικά η υπονόμευση της συμμαχικής συνοχής στην ανατολική Μεσόγειο. Ο συγγραφέας για να τεκμηριώσει το επιχείρημά του χρησιμοποιεί μεθοδολογικά εργαλεία της επιστήμης των διεθνών σχέσεων προβαίνοντας ταυτόχρονα σε ιστορική επισκόπηση του τριγώνου ΗΠΑ-Ελλάδας-Τουρκίας εντός των πλαισίων του ΝΑΤΟ κατά την ψυχροπολεμική περίοδο.

Η εμπλοκή στις ελληνικές υποθέσεις και η παρουσία βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα από τα τέλη του 1944 κατέστησαν την τελευταία επίκεντρο της βρετανικής πολιτικής κατά τις απαρχές του Ψυχρού Πολέμου. Υπό το βάρος της αδυναμίας της Βρετανίας να συνεχίσει μακροπρόθεσμα την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια προς τις πρώτες μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις, απεστάλη στην Ελλάδα μια κοινοβουλευτική επιτροπή για να εξετάσει την εσωτερική κατάσταση στη χώρα και να προτείνει έναν συμβιβασμό μεταξύ των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων (και του ΕΑΜ). Ένας τέτοιος συμβιβασμός θα απέτρεπε νέο εμφύλιο, θα σταθεροποιούσε κάπως τη χώρα και θα επέτρεπε τη βρετανική αποχώρηση το ταχύτερο δυνατόν.

Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας περιγράφει την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα από το 1947 έως το 1956. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, ο McNeil είχε συντάξει μια μελέτη σχετικά με την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα μετά το τέλος του Β΄ ΠΠ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο συγγραφέας επέστρεψε στην Ελλάδα και κατέγραψε την πρόοδο που σημειώθηκε μια δεκαετία μετά την αμερικανική βοήθεια.

Το άρθρο επιχειρεί να αναλύσει τα αίτια της εμφύλιας σύγκρουσης των Δεκεμβριανών. Στο πλαίσιο αυτό, ο συγγραφέας αναλύει τις σχέσεις των Βρετανών με το ΕΑΜ, τη δράση και τους στόχους του ΕΑΜ για την μεταπολεμική Ελλάδα, τις πολιτικές δυνάμεις που δεν επιθυμούσαν την επικράτηση του ΕΑΜ, καθώς και τις ενδοκυβερνητικές έριδες και συγκρούσεις. Ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η σύγκρουση των Δεκεμβριανών υπήρξε αποτέλεσμα αμοιβαίων παρεξηγήσεων από την πλευρά τόσο των Βρετανών όσο και του ΕΑΜ.

Άρθρο-μαρτυρία του Ροζέ Μιλλιέξ για το γόητρο του Σαρλ ντε Γκωλ στην Ελλάδα.

Το βιβλίο μελετά τις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία και την Ελλάδα από την ίδρυση του ισραηλιτικού κράτους έως τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Βασιζόμενος σε πλούσιο αρχειακό υλικό, ο συγγραφέας εξετάζει ποικίλες πτυχές των σχέσεων μεταξύ των τριών κρατών: οικονομικές, θρησκευτικές, διπλωματικές, πολιτικές, στρατιωτικές κλπ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην ανάλυση των παραγόντων που επηρέασαν ή καθόρισαν κάθε φορά τις σχέσεις του Ισραήλ με την Αθήνα και την Άγκυρα.

Το άρθρο εξετάζει τη δράση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), του στρατιωτικού βραχίονα του ΚΚΕ κατά τον ελληνικό Εμφύλιο του 1946-49. Μεταξύ άλλων ο συγγραφέας αναλύει ποιές πληθυσμιακές ομάδες στελέχωσαν τον ΔΣΕ, την οργάνωση του ΔΣΕ, τους στόχους και τις τακτικές των ανταρτών, τις επιτυχίες και την απαρχή της πτώσης τους, τις σχέσεις σοβιετικού μπλοκ και ΚΚΕ, την τελική αποτυχία του αγώνα του ΔΣΕ και την αποσύνθεση και ήττα του το 1949.

Το άρθρο επιχειρεί να αναδείξει πτυχές των ελληνοαμερικανικών σχέσεων από την οπτική του πρεσβευτή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα Ellis Briggs (1959-1962). Στηριγμένο σε έρευνα στο προσωπικό αρχείο του αμερικανού διπλωμάτη, το άρθρο αναδεικνύει την ρευστή πολιτική πραγματικότητα των πρώτων ετών της δεκαετίας του 1960.

Το άρθρο παρουσιάζει τις θέσεις του Ανδρέα Παπανδρέου περί του συστήματος του πατερναλιστικού καπιταλισμού με βάση την ιδέα της αντίθεσης μητρόπολης-περιφέρειας. Εξετάζονται οι συνέπειές του στη λειτουργία του διεθνούς συστήματος και σε αυτήν του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Η μελέτη αναλύει το ρόλο που διαδραμάτισε η Γαλλία στην πολιτική και οικονομική εξέλιξη της μεταπολεμικής Ελλάδας κατά την περίοδο 1944-1981. Συμβάλλει στη βαθύτερη κατανόηση της ιστορίας της χώρας, καθώς η υπάρχουσα βιβλιογραφία σχεδόν μονοπωλείται από μελέτες σχετικές με το ρόλο των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρόκειται για τη συντομευμένη μορφή διδακτορικής διατριβής η οποία αξιοποίησε αδημοσίευτα γαλλικά και ελληνικά αρχεία.

Το άρθρο εξετάζει τις ελληνογαλλικές σχέσεις από γενική σκοπιά.

Από το 1950 ως τα τέλη της δεκαετίας του 1970, η Ελλάδα γνώρισε ένα οικονομικό θαύμα άνευ προηγουμένου. Οι δημογραφικές και κοινωνικές συνέπειες υπήρξαν τεράστιες. Η θεαματική άνοδος του ΑΕΠ συνοδεύτηκε από τη μείωση του πληθυσμού της υπαίθρου, την αστικοποίηση και την επιδείνωση των τοπικών χασμάτων. Από το 1980 και εξής παρατηρήθηκε παρατηρείται οικονομική ανάσχεση και όξυνση των διαφορών μεταξύ των εύπορων παράλιων ζωνών και του εσωτερικού της χώρας. Το θέμα αναλύεται υπό το πρίσμα του Ψυχρού πολέμου.

Το άρθρο επικεντρώνει στους τρεις βασικούς άξονες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής τους οποίους ορίζει ως εξής: α) την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με την Ελλάδα πλήρες μέλος της ΕΕ και της νομισματικής ένωσης, β) την προσπάθεια της χώρας να διαδραματίσει περιφερειακό ρόλο στα Βαλκάνια, γ) την απόπειρα ελληνοτουρκικής προσέγγισης, ώστε να ξεπεραστεί η κρίση στις διμερείς σχέσεις σχετικά με το καθεστώς του Αιγαίου και το Κυπριακό. Ο συγγραφέας συμπεραίνει ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική ευθυγραμμίστηκε με αυτή των υπόλοιπων κρατών μελών της ΕΕ, ότι συμμετείχε, αν και με δυσκολίες, στην επαναδόμηση της περιοχής και, τέλος, ότι έθεσε ως βασική αρχή ότι η μόνη αποδεκτή λύση στα ελληνοτουρκικά προβλήματα είναι μία ειρηνική λύση.

Η μελέτη πραγματεύεται το ζήτημα του αντίκτυπου που είχαν οι εξελίξεις στην Ελλάδα από την εποχή της βρετανικής επέμβασης στα Δεκεμβριανά του 1944 έως το τέλος του εμφυλίου πολέμου το 1949 στη βρετανική κοινή γνώμη και στο εργατικό κίνημα στη Βρετανία. Οι κύριοι στόχοι του συγγραφέα είναι να αναλύσει την στάση των Βρετανών πολιτών στην επίσημη πολιτική του Λονδίνου στην Ελλάδα και να αξιολογήσει τους διάφορους τρόπους με τους οποίους το ξεκίνημα του Ψυχρού Πολέμου επηρέασε τους επικριτές της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής τόσο εντός του Εργατικού Κόμματος όσο και εντός του συνδικαλιστικού κινήματος στη Βρετανία.

Η μελέτη εξετάζει την αντίδραση του βρετανικού εργατικού κινήματος στην ελληνική πολιτική που ασκούσε η εργατική κυβέρνηση από το 1945 έως το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση του Κλήμεντ Άττλη εφάρμοσε στην Ελλάδα τη λεγόμενη «πολιτική της μη-επέμβασης», δίνοντας έτσι την ευκαιρία στις συντηρητικές δυνάμεις της χώρας να εξουδετερώσουν τους αντιπάλους τους και να κυριαρχήσουν. Στη Βρετανία η αντίδραση σ’ αυτή την πολιτική μέχρι τα μέσα του 1947 ήταν ιδιαίτερα έντονη. Προερχόταν από αρκετούς εργατικούς βουλευτές, που πίστευαν σε μια «σοσιαλιστική« εξωτερική πολιτική και στο λεγόμενο «Τρίτο Δρόμο», από το δραστήριο Σύνδεσμο για τη Δημοκρατία στην Ελλάδα και ιδιαίτερα από ορισμένες εργατικές ενώσεις. Όμως η ιδεολογική και πολιτική πόλωση ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις μετά το 1947, σε συνδυασμό με την άρτια οργανωμένη αντικομμουνιστική προπαγάνδα της εργατικής κυβέρνησης, δίχασε βαθιά το βρετανικό εργατικό κίνημα, με αποτέλεσμα την προοδευτική μετατόπιση του ενδιαφέροντος από το ελληνικό πρόβλημα προς άλλα πιο καίρια ζητήματα και τη μείωση των αντιδράσεων κατά της βρετανικής πολιτικής στην Ελλάδα.

Υποστηρίζοντας ότι η πολιτική της Ελλάδας στη Μέση Ανατολή από τη δεκαετία του 1940 είχε προσδιοριστεί από τις ελληνικές αντιλήψεις περί γεωπολιτικής, το άρθρο εξετάζει τις κυριότερες πτυχές αυτής της πολιτικής υπό το πρίσμα σημαντικών ζητημάτων ελληνικού ενδιαφέροντος , όπως η πρόσληψη της σοβιετικής απειλής, το Κυπριακό ζήτημα, οι ελληνικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής και το πετρέλαιο. Ο συγγραφέας συμπεραίνει ότι οι ελληνικές ηγεσίες ακολούθησαν μια μονόπλευρη φιλοαραβική πολιτική μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οπότε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η δημιουργία μιας νέας ισορροπίας δυνάμεων στη Μέση Ανατολή οδήγησε την Ελλάδα στην αναζήτηση στενότερων σχέσεων με το Ισραήλ.

Το άρθρο αναλύει τους λόγους που ώθησαν τη Μεγάλη Βρετανία να αναζητήσει τη συνεννόηση με τη Σοβιετική Ένωση για τη διαμόρφωση της μεταπολεμικής ισορροπίας δυνάμεων στα Βαλκάνια. Η συνεννόηση αυτή κατέστη για πρώτη φορά δυνατή τον Μάιο του 1944, οπότε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Ήντεν και ο Σοβιετικός πρέσβης στο Λονδίνο Φίοντορ Γκούσεφ κατέληξαν σε μια προκαταρκτική συμφωνία για τη διαίρεση των Βαλκανίων σε σφαίρες επιρροής. Ο συγγραφέας αναζητά στη Συμφωνία Ήντεν-Γκούσεφ τις βάσεις της ομοειδούς Συμφωνίας των Ποσοστών, η οποία συνήφθη τον Οκτώβριο του 1944 στη Μόσχα ανάμεσα στον Ουίνστον Τσώρτσιλ και στον Ιωσήφ Στάλιν.

Το άρθρο αναλύει τη διαφορά απόψεων που ανέκυψε το Δεκέμβριο του 1946 και συνεχίστηκε τον Ιανουάριο του 1947 μεταξύ του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, Κλήμεντ Άττλη και Έρνεστ Μπέβιν αντίστοιχα, αναφορικά με τη βρετανική πολιτική στην Μέση Ανατολή και στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί τις βαθύτερες αιτίες τις διαφοράς και επισημαίνει τις ευρύτερες προεκτάσεις της διαφοράς ανάμεσα στους δύο Βρετανούς πολιτικούς ιθύνοντες.

Το άρθρο εξετάζει μια σημαντική πτυχή της ιστορίας του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου του 1946-49: την πολιτική της Βρετανίας, των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ ως προς το ελληνικό ζήτημα στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών. Στόχος των Βρετανών και των Αμερικανών υπήρξε ο επηρεασμός της επιτροπής έρευνας του ΟΗΕ για τα γεγονότα στην Ελλάδα, ενώ οι Σοβιετικοί επιδίωκαν να αποφύγουν τυχόν περιπλοκές σε μια χώρα όπου δεν διακυβεύονταν ζωτικά τους συμφέροντα. Εν τέλει, και οι τρεις πλευρές υπονόμευσαν τον ρόλο της επιτροπής και κάθε πιθανότητα επίτευξης συμβιβασμού.

Το άρθρο επικεντρώνεται στην ανάλυση των διαμειφθέντων ανάμεσα στον γενικό γραμματέα του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη και στον Μάρκο Βαφειάδη τον Ιούλιο του 1946. Η συνάντηση χαρακτηρίζεται από το συγγραφέα ως σημείο καμπής στην Ιστορία του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου διότι κατά τη διάρκειά της αποφασίστηκε η συγκρότηση ένοπλων κομμουνιστικών δυνάμεων, οι οποίες τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους μετεξελίχθηκαν στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

Το άρθρο αναλύει την αλληλουχία των γεγονότων (ήδη από τις παραμονές της απελευθέρωσης της Ελλάδας από τα στρατεύματα Κατοχής του Άξονα) που οδήγησαν στα Δεκεμβριανά του 1944, τα οποία ο συγγραφέας χαρακτηρίζει ως τομή στη σύγχρονη ελληνική Ιστορία. Υποστηρίζεται ότι ένας από τους βασικούς λόγους διολίσθησης προς τη σύγκρουση που κορυφώθηκε με τη μάχη της Αθήνας ήταν η βρετανική πολιτική και ειδικότερα η εμμονή του Ουίνστον Τσώρτσιλ στην αντίληψη ότι οι Έλληνες κομμουνιστές ήταν αποφασισμένοι να υφαρπάξουν βίαια την εξουσία.

Το άρθρο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε η κυβέρνηση των ΗΠΑ στα βίαια έκτροπα εις βάρος αφενός της ελληνικής μειονότητας της Κωνσταντινούπολης και αφετέρου των διπλωματικών αρχών και της στρατιωτικής αποστολής της Ελλάδας στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη. Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι το γεγονός πως η Ουάσινγκτον απέφυγε να καταδικάσει απερίφραστα τα ανθελληνικά έκτροπα στην Τουρκία επέδρασε αρνητικά στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, οξύνοντας παράλληλα τα αντιαμερικανικά συναισθήματα σημαντικής μερίδας της ελληνικής κοινής γνώμης.

Το άρθρο αναλύει τις επιχειρήσεις προπαγάνδας που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της περιόδου 1947-1967 στην Ελλάδα και τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης έναντι αυτών των επιχειρήσεων. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τα μέσα που χρησιμοποιούνταν από την αμερικανική προπαγάνδα και συνοψίζει τους στόχους που η τελευταία επιχειρούσε να εξυπηρετήσει (πρωτίστως η εμπέδωση της αμερικανικής επιρροής και η καταπολέμηση του κομμουνισμού). Υπογραμμίζεται το γεγονός ότι οι προπαγανδιστικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ προσέκρουσαν συχνά στον ύφαλο του ελληνικού εθνικισμού, καθώς η ελληνική κοινή γνώμη δεν ήταν διατεθειμένη να υποτάξει τις ελληνικές εθνικές επιδιώξεις (π.χ. την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα) στα γενικότερα συμφέροντα του δυτικού κόσμου όπως ευαγγελιζόταν η αμερικανική προπαγάνδα.

Το άρθρο αναλύει τη συμβολή των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας στην εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γιουγκοσλαβία που έλαβε χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Υποστηρίζεται ότι ο κυριότερος λόγος που ώθησε την Ουάσινγκτον και το Λονδίνο να επιδιώξουν την ελληνογιουγκοσλαβική προσέγγιση ήταν η αποτελεσματική οργάνωση δυτικής βοήθειας προς τη Γιουγκοσλαβία σε περίπτωση που η τελευταία δεχόταν επίθεση από τη Σοβιετική Ένωση και τους συμμάχους της στην περιοχή.

Το άρθρο αναλύει τους λόγους που ώθησαν τις ΗΠΑ να υποστηρίξουν την ιδέα της σύναψης τριμερούς Βαλκανικού Συμφώνου ανάμεσα στην Ελλάδα, την Τουρκία και τη Γιουγκοσλαβία στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1950. Σε μια περίοδο που ο Πόλεμος της Κορέας είχε αυξήσει τους φόβους στην Ουάσινγκτον σχετικά με το ενδεχόμενο ανοικτής σύγκρουσης με το κομμουνιστικό στρατόπεδο, η δημιουργία ενός συμμαχικού άξονα ανάμεσα στην Αθήνα, την Άγκυρα και το Βελιγράδι αντιμετωπιζόταν από τους Αμερικανούς ιθύνοντες ως ένα επιπλέον ανάχωμα απέναντι στην κομμουνιστική απειλή. Ωστόσο, η επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων εξαιτίας του Κυπριακού πολύ σύντομα θα καθιστούσε το Βαλκανικό Σύμφωνο γράμμα κενό περιεχομένου.

Το άρθρο επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα αν το Δόγμα Τρούμαν εμπεριείχε και μεσο-μακροπρόθεσμους αναπτυξιακούς στόχους, πέρα από τον εύλογο βραχυπρόθεσμο στόχο της οικονομικής και πολιτικής σταθεροποίησης της Ελλάδας. Η λογική του Δόγματος Τρούμαν ήταν να προσφερθεί βοήθεια στην Ελλάδα πρωτίστως ως μέσο για να επιτευχθούν οι πολιτικοοικονομικές προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη, όχι τόσο ως καθ' αυτό μοχλός ανάπτυξης. Άλλωστε, ούτε οι πολιτικοί και ιδεολογικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ελλάδα, κινήθηκαν προς μια αναπτυξιακή κατεύθυνση.

Το άρθρο αναλύει τις διαβουλεύσεις μεταξύ του Ιωσήφ Στάλιν και του Ουίνστον Τσώρτσιλ στη Μόσχα τον Οκτώβριο του 1944, οι οποίες κατέληξαν στη Συμφωνία των Ποσοστών για τη διανομή σφαιρών επιρροής στα Βαλκάνια και στην ανατολική Ευρώπη. Ο συγγραφέας εξετάζει με κριτικό τρόπο την αφήγηση του Τσώρτσιλ για τα διαμειφθέντα με τον Στάλιν, την οποία επιχειρεί να αποδραματοποιήσει, και αναφέρεται εκτενώς στη μεταγενέστερη χρήση της από μελετητές της περιόδου.

Το άρθρο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο το Σχέδιο Μάρσαλ συνέβαλλε αποφασιστικά στην ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, η οποία είχε δεχθεί συντριπτικά πλήγματα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940. Ο συγγραφέας υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα αποτελούσε ειδική περίπτωση στην εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ στην Ευρώπη εξαιτίας όχι μόνο των αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας, αλλά και λόγω της ύπαρξης ενδημικών προβλημάτων (π.χ. διαφθορά και αναποτελεσματικότητα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, αντίδραση ορισμένων πολιτικών και μελών της αστικής τάξης που ένιωθαν ότι το οικονομικό πρόγραμμα απειλούσε τα προνόμιά τους κ.λπ.). Σε τελική ανάλυση, πάντως, υποστηρίζεται ότι το Σχέδιο Μάρσαλ είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της γεωργικής και βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα, θέτοντας με αυτόν τον τρόπο τα θεμέλια για τη μεταπολεμική ανάπτυξη της χώρας.

Η μελέτη αναλύει διεξοδικά το θέμα των διεθνών σχέσεων της Ελλάδας κατά τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση της χώρας από τις δυνάμεις του Άξονα. Το ενδιαφέρον του συγγραφέα επικεντρώνεται στο ενδιαφέρον των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής για την εξέλιξη της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο, ειδική αναφορά γίνεται στην ανάμιξη των ΗΠΑ στις ελληνικές υποθέσεις μέσω της εξαγγελίας του Δόγματος Τρούμαν.

Το άρθρο, με αφορμή τη συμπλήρωση 20 ετών από τη διακήρυξη του Δόγματος Τρούμαν από την ημερομηνία συγγραφής, επιχειρεί να εντάξει το γεγονός στις ορθές ιστορικές του διαστάσεις. Το Δόγμα Τρούμαν αποτέλεσε ένα σημείο καμπής όχι μόνο για τις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ και την ενσωμάτωση της πρώτης στον δυτικό κόσμο, αλλά και για τη μόνιμη εμπλοκή των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές -και όχι μόνο- υποθέσεις, εν καιρώ ειρήνης. Επίσης, το Δόγμα Τρούμαν, όπως και το Δόγμα Μονρόε ενάμισι αιώνα νωρίτερα, αποτέλεσε βαρυσήμαντη μονομερής διακήρυξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, είχε ισχυρό ιδεολογικό χαραχτήρα, και περιείχε έμμεση προειδοποίηση προς τον δυνητικό αντίπαλο να μην επεκτείνει τη ζώνη ελέγχου του στην Ελλάδα και την Τουρκία.

Ο συγγραφέας, που στα τέλη της δεκαετίας του 1940 υπηρέτησε ως διπλωμάτης στην Αθήνα, παρέχει μια περιεκτική επισκόπηση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων κατά τον 19ο και 20ο αιώνα. Έμφαση δίνεται στη μεταπολεμική περίοδο και στους δεσμούς που αναπτύχθηκαν χάρη στο Δόγμα Τρούμαν, στο Σχέδιο Μάρσαλ και στην ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Ο συγγραφέας συμπεραίνει, ότι παρά τις όποιες εντάσεις κατά τα τελευταία 10-15 χρόνια, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις παραμένουν σε πολύ καλό επίπεδο.

Στο άρθρο αναλύεται η αλληλεπίδραση οικονομικών και γεωπολιτικών προτεραιοτήτων ως προς τον τρόπο εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα περιλάμβανε πολυάριθμες μεταβλητές, διαφορετικές από εκείνες που σχετίζονταν με την εφαρμογή του σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, καθιστώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την Ελλάδα μοναδική περίπτωση ανάμεσα στα 16 κράτη που συμμετείχαν στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτή την ιδιομορφία ήταν ο ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα την πολιτική πόλωση, δυσκόλευε την εφαρμογή μακροπρόθεσμων σχεδίων και καθιστούσε αναγκαία την αφιέρωση ενός δυσανάλογα μεγάλου τμήματος του κρατικού προϋπολογισμού σε στρατιωτικούς σκοπούς, γεγονός που υπέσκαπτε την αναπτυξιακή προσπάθεια.

Το αρχειακό υλικό προέρχεται από το Κέντρο Φύλαξης Σύγχρονων Εγγράφων των Κρατικών Αρχείων της Ρωσικής Ομοσπονδίας και αναφέρεται στις σχέσεις ανάμεσα στα Κομμουνιστικά Κόμματα της Σοβιετικής Ένωσης και της Ελλάδας κατά την περίοδο 1953-1977, φωτίζοντας μερικές από τις τραγικές σελίδες της ιστορίας του ΚΚΕ. Τα δημοσιευμένα έγγραφα χωρίζονται σε 4 μέρη.

Το άρθρο εξετάζει τη διεθνή διάσταση του ελληνικού εμφυλίου πολέμου κατά τα έτη 1946-49, δηλαδή τον ρόλο που διαδραμάτισαν κυρίως οι ΗΠΑ, οι Βρετανία, η ΕΣΣΔ, και τα όμορα της Ελλάδας γειτονικά κομμουνιστικά κράτη. Οι παραπάνω κρατικοί δρώντες δεν κράτησαν αμετάβλητη στάση στην υπό εξέταση περίοδο, αλλά προσάρμοσαν την πολιτική τους και τους στόχους τους ανάλογα με τις εξελίξεις τόσο στο διεθνές πεδίο όσο και στο ελληνικό, εσωτερικό μέτωπο.

Το άρθρο μελετά τη στάση των ελληνικών κυβερνήσεων τα πρώτα χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Π Π έναντι των πρωτοβουλιών που απέβλεπαν στην ουσιαστική και οργανωμένη προσέγγιση των κρατών της Δυτικής Ευρώπης. Συγκεκριμένα, το άρθρο αναλύει την τοποθέτηση του πολιτικού κόσμου της Ελλάδας έναντι του Συνεδρίου της Χάγης (1948), της ίδρυσης του ΟΕΟΣ και της σύστασης του Συμβουλίου της Ευρώπης (1949). Η συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι παρά τις αντίξοες συνθήκες του εμφυλίου πολέμου, η Ελλάδα παρακολουθούσε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και επιδίωκε τη συμμετοχή της στις προσπάθειες της ευρωπαϊκής συσσωμάτωσης.

Το βιβλίο μελετά τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα από το τέλος του εμφυλίου πολέμου έως την άνοδο του Αλέξανδρου Παπάγου στην εξουσία, το 1952. Ο συγγραφέας μελετά την άνοδο και την πτώση του Κέντρου, τον κατακερματισμό της Δεξιάς, την εμφάνιση του Ελληνικού Συναγερμού, τον ρόλο του Στρατού και των Ανακτόρων, καθώς και τις προσπάθειες ανασυγκρότησης της οικονομίας. Επίσης, το βιβλίο αυτό αναλύει την εξωτερική πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων της περιόδου. Ανάμεσα στα άλλα εξετάζονται η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, η συμμετοχή της στον πόλεμο της Κορέας και οι σχέσεις των Αθηνών με τις Μεγάλες Δυνάμεις και τις βαλκανικές χώρες.

Το άρθρο μελετά την πολιτική δράση του Σοφοκλή Βενιζέλου κατά τα έτη 1950-1952, όταν ο Σοφοκλής Βενιζέλου διετέλεσε πρωθυπουργός ή/και υπουργός των Εξωτερικών των κυβερνήσεων συνεργασίας της ΕΠΕΚ και του Κόμματος Φιλελευθέρων.

Το βιβλίο αυτό, βασισμένο σε εκτενή έρευνα σε προσωπικά αρχεία Ελλήνων πολιτικών, στον Τύπο της εποχής, αλλά και στα βρετανικά και αμερικανικά κρατικά αρχεία, επισημαίνει ότι η άνοδος του Κ. Καραμανλή στην εξουσία, τον Οκτώβριο του 1955, δεν ήταν ένα μεμονωμένο πολιτικό γεγονός. Υπήρξε η κορύφωση και η επίλυση μιας ευρύτερης πολιτικής κρίσης, η οποία σηματοδότησε τη μετάβαση της χώρας από την πρώτη στη δεύτερη μεταπολεμική / μετεμφυλιακή εποχή. Η πολύπλευρη αυτή διεργασία σχετιζόταν με τη διαμόρφωση της πολιτικής σκηνής και τη μετεξέλιξη των πολιτικών δυνάμεων, με την πορεία της οικονομίας, με τους ιδεολογικούς προσανατολισμούς της κοινής γνώμης. Επιπλέον, μετά την αποχώρηση κυριαρχικών προσωπικοτήτων της πρώτης μεταπολεμικής εποχής, όπως του στρατηγού Πλαστήρα και του στρατάρχη Παπάγου, η άνοδος του Καραμανλή στην εξουσία έφερε και την ανάδειξη μιας νέας γενιάς πολιτικών, οι οποίοι, υπό την ηγεσία του, έμελλαν να κυριαρχήσουν στον πολιτικό βίο για δεκαετίες.

Το βιβλίο αυτό παρακολουθεί την εμφάνιση, εξέλιξη και εφαρμογή των προταγμάτων του ιδεολογικού και πολιτικού ρεύματος που προκάλεσε τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση στην Ελλάδα της μεταβενιζελικής εποχής. Οι μέτοχοι του ρεύματος επιζήτησαν, και σε μεγάλο βαθμό επέφεραν, μια δυναμική αναπροσαρμογή της ελληνικής δημόσιας ζωής: αναπτυξιακή παρέμβαση του κράτους στην οικονομία, εκβιομηχάνιση, αύξηση του εθνικού εισοδήματος, ορθολογική οικονομική διαχείριση, αναζήτηση της κοινωνικής δικαιοσύνης μέσω της ισότητας ευκαιριών και ενίσχυσης της κοινωνικής κινητικότητας, θεσμική μεταρρύθμιση, υπέρβαση των αλλεπάλληλων διχασμών, αναζήτηση μιας νέας νομιμοποίησης του πολιτικού και κοινωνικού συστήματος. Η μεταπολεμική οικονομική ανάπτυξη, η εδραίωση μιας σύγχρονης δημοκρατίας, η πλήρης συμμετοχή στο κίνημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης αποτέλεσαν ουσιώδεις επιτυχίες της συγκεκριμένης πολιτικής αντίληψης, στοχοθεσίας και μεθοδολογίας.

Πρόκειται για τη δημοσίευση 222 γελοιογραφιών του Φωκίωνα Δημητριάδη από την περίοδο 1956-1963, οι οποίες σατιρίζουν τη δραστηριότητα του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα στο υπουργείο των Εξωτερικών. Οι γελοιογραφίες –που δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες Το Βήμα, Τα Νέα και Μακεδονία– συνοδεύονται από εκτενές κείμενο, στο οποίο αφενός παρουσιάζεται ένας βασικός σκελετός των γεγονότων με αφορμή τα οποία αυτές εκπονήθηκαν, ενώ αφετέρου επεξηγείται και σχολιάζεται το περιεχόμενό τους. Προτάσσεται άρθρο του επιμελητή με τίτλο «Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας και η ελληνική εξωτερική πολιτική».

Η συμβολή αποτιμά τις εξελίξεις στους κόλπους του στρατού, οι οποίες επέφεραν την επιβολή της δικτατορίας την 21η Απριλίου 1967. Σύμφωνα με το συγγραφέα, ο στρατός αυτονομήθηκε στα χρόνια της αρχιστρατηγίας Παπάγου (1949-51), αλλά επανήλθε στον πολιτικό έλεγχο μετά την παραίτηση του αρχιστρατήγου και ιδίως μετά την ανάληψη από μέρους του της πρωθυπουργίας. Το 1953-63 ο στρατός θεωρείτο ως ένα είδος «εφεδρείας» του πολιτικού και κοινωνικού καθεστώτος, η οποία θα ενεργοποιείτο σε περίπτωσης μείζονος κρίσης. Ωστόσο, ο πολιτικός έλεγχος χαλάρωσε κατά την μακρά πολιτική κρίση του Ιουνίου 1963-Φεβρουαρίου 1964, και η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε λόγω της στρατιωτικής εμπλοκής της Ελλάδας στην Κύπρο το 1964. Στο πλαίσιο αυτό, όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες (συμπεριλαμβανομένων των Βρετανών και των Αμερικανών) θεωρούσαν δεδομένο ότι ο στρατός ελεγχόταν από τον βασιλιά. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η ψευδαίσθηση του βασιλικού ελέγχου εντάθηκε λόγω της υπόθεσης ΑΣΠΙΔΑ, που μετέφερε τα φώτα της δημοσιότητας σε ένα άλλο ζήτημα, δίνοντας και πάλι την εντύπωση ότι το Στέμμα έλεγχε τις εξελίξεις. Όταν κορυφώθηκε η πολιτική κρίση, το 1965-66, αυτή η ψευδαίσθηση του βασιλικού ελέγχου αποτέλεσε την κάλυψη που χρησιμοποίησαν οι συνταγματάρχες για να πραγματοποιήσουν το δικό τους πραξικόπημα. Το άρθρο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η απώλεια του πολιτικού ελέγχου στον στρατό δεν αρκούσε για την επιβολή της συγκεκριμένης δικτατορίας. Η δικτατορία έγινε δυνατή πρώτιστα λόγω της αδυναμίας του πολιτικού συστήματος να μεταρρυθμιστεί, και να ικανοποιήσει έτσι ένα διάχυτο, την εποχή εκείνη, αίτημα για ανανέωση.

Το άρθρο αναφέρεται στην πολιτική σταδιοδρομία του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα. Η μελέτη αρθρώνεται με βάση τις ευρύτερες περιόδους της πολιτικής δραστηριοποίησης του Αβέρωφ: μέλος του Κόμματος των Φιλελευθέρων (1946-55), υπουργός Εξωτερικών (1956-63), μέλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (1963-67), τη δράση του κατά τη δικτατορία των συνταγματαρχών (1967-74), υπουργός Εθνικής Αμύνης (1974-81), πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας (1981-84). Η εξέταση της θητείας του στα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμύνης συμπληρώνεται, ακόμη, με μία ανάλυση της δράσης του στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό κατά την αντίστοιχη περίοδο, και με βασικό άξονα τη μεγάλη εκλογική του επιρροή στην περιφέρεια Ιωαννίνων, η οποία έχει ήδη επισημανθεί στη βιβλιογραφία. Παρατίθεται, επίσης, μία σύντομη ανάλυση των βασικών ιδεολογικών αναφορών του.

Το άρθρο επιχειρεί μια συνολική παρουσίαση της πολιτικής των κυβερνήσεων του Κωνσταντίνου Καραμανλή στο ζήτημα της βορειοελλαδικής ασφάλειας. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ως προς την αντίληψη της απειλής, στη μεταπολεμική εποχή και στο ζήτημα της βορειοελλαδικής ασφάλειας συνέκλιναν δύο ευρύτερες ιστορικές διεργασίες: ο Ψυχρός Πόλεμος, όσο και οι βεβαρημένες μνήμες των βαλκανικών αντιπαλοτήτων από το πρώτο μισό του αιώνα.

Το άρθρο αναλύει τις θέσεις του Σοφοκλή Βενιζέλου σχετικά με την εξωτερική πολιτική και τον διεθνή προσανατολισμό της Ελλάδας από το 1953 έως το 1963, δηλαδή σε μια περίοδο κατά την οποία ο Κρητικός πολιτικός βρισκόταν στην αντιπολίτευση. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ο Βενιζέλος ήταν φορέας μιας συνολικής πρότασης για την ελληνική εξωτερική πολιτική, βασικοί άξονες της οποίας ήταν η πρόσδεση στη Δύση, η ανάγκη της διεθνούς ύφεσης και συνεργασίας, η μείωση των αμυντικών δαπανών και η πρόταξη του δόγματος του εθνικού κέντρου για την επίλυση του Κυπριακού.

Το άρθρο εξετάζει το πρόβλημα της συνέχειας των βασικών επιδιώξεων της Αθήνας στα Βαλκάνια, πριν και μετά τον Β΄ Π Π. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι από τη σύναψη της Συνθήκης της Λωζάννης, το 1923, η Ελλάδα είχε προωθήσει μια πρώτιστα αμυντική στρατηγική στη Βαλκανική, με σκοπό να μην αναμιχθεί σε ένα νέο ευρωπαϊκό πόλεμο. Η βασική αυτή επιλογή δεν αμφισβητήθηκε ούτε και την επαύριο του πολέμου, παρά τη διατύπωση διεκδικήσεων στην περιοχή κατά το Συνέδριο της Ειρήνης. Σύμφωνα με το συγγραφέα, η Αθήνα σύντομα αντιλήφθηκε ότι οι διεκδικήσεις της δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν στο υπάρχον διεθνές περιβάλλον. Αντίθετα, υπό την επίδραση των τραυματικών εμπειριών και των έντονων παθών του εμφυλίου πολέμου, καθώς άλλωστε άρχιζε και ο Ψυχρός Πόλεμος, η χώρα ακολούθησε, όλο και πιο έντονα, αμυντική στρατηγική, με αποκορύφωση την προσχώρησή της στο ΝΑΤΟ και τη διαμόρφωση του δόγματος του «από Βορρά κινδύνου».

Η στρατηγική του ΚΚΕ στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, και πιθανότατα σε όλη τη δεκαετία του 1940, περιστρεφόταν γύρω από την εναλλαγή των εννοιών του πολέμου και της ειρήνης, με τον πόλεμο να διεξάγεται μετά το 1946 με σκοπό την αποκατάσταση του κόμματος στη θέση που απολάμβανε πριν από τον Δεκέμβριο του 1944. Έως το 1947, προτεραιότητα είχε επιδίωξη ενός συμβιβασμού, και σε αυτό το πλαίσιο ο πόλεμος θεωρήθηκε ως μια επιπρόσθετη μορφή πίεσης για την επίτευξή του. Ωστόσο, κατά την επιδίωξη ενός συμβιβασμού η σκιά της συνθηκολόγησης στη Βάρκιζα ποτέ δεν έπαψε να κατατρύχει το ΚΚΕ. Το γεγονός αυτό εξηγεί τη στάση του κόμματος έναντι των διαφόρων βολιδοσκοπήσεων και διαπραγματεύσεων, κατά τις οποίες πρώτιστο μέλημα των κομμουνιστών ήταν να διασφαλίσουν ότι η οποιαδήποτε συμφωνία δεν θα κατέληγε όπως αυτή του Φεβρουαρίου 1945. Εφόσον τα αντικομμουνιστικά κόμματα πολύ δύσκολα θα αποδέχονταν κάτι τέτοιο εκουσίως, μετά το 1947 το ΚΚΕ κλιμάκωσε την πολεμική προσπάθεια με σκοπό να τα εξαναγκάσει σε μια συμφωνία.

Το βιβλίο προσφέρει μια διαφωτιστική θεώρηση της εξωτερικής πολιτικής της Μ. Βρετανίας απέναντι στην Ελλάδα στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1940 και της στάσης που ακολούθησε το ΚΚΕ την ίδια περίοδο. Βασιζόμενος σε ένα πλούσιο και ποικίλο αρχειακό υλικό, το οποίο χρησιμοποιεί με κριτικό τρόπο, ο συγγραφέας εξετάζει το αντικείμενό του με ενάργεια τοποθετώντας το στο πλαίσιο της αναδυόμενης αντιπαλότητας Δύσης-Ανατολής. Καταδεικνύει τις πολυσήμαντες διεθνείς διαστάσεις του ελληνικού εμφυλίου πολέμου και το ρόλο που έπαιξε η αγγλική Εργατική κυβέρνηση στο ζήτημα της πόλωσης του πολιτικού κόσμου στην Ελλάδα. Το βιβλίο αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στο πεδίο της διπλωματικής και πολιτικής ιστορίας των απαρχών του Ψυχρού Πολέμου.

Η μελέτη ασχολείται με τις ελληνοαλβανικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940, από την ιταλική κατάκτηση της Αλβανίας έως και το τέλος του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Διαρθρώνεται σε οκτώ κεφάλαια, χρησιμοποιεί αλβανικές αλλά και βρετανικές, ιταλικές και αμερικανικές πηγές. Μεταξύ άλλων εξετάζει το βορειοηπειρωτικό ζήτημα, το ζήτημα των Τσάμηδων, αλλά και τις σχέσεις των δύο λαών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας.

Πρόκειται για νεώτερη έκδοση της μελέτης, η οποία ασχολείται με τις ελληνοαλβανικές σχέσεις κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η μελέτη , η οποία και αποτελεί δείγμα της αλβανικής εθνικής ιστοριογραφίας, είχε κυκλοφορήσει και στα αλβανικά και στα αγγλικά.

Το βιβλίο πραγματεύεται ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα που προέκυψαν κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα: τη μεταφορά των παιδιών από τις εμπόλεμες περιοχές στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και κυρίως στη Γιουγκοσλαβία. Ο συγγραφέας, στηριζόμενος σε αρχειακό υλικό από τα γιουγκοσλαβικά αρχεία, καταγράφει την πορεία των παιδιών στις χώρες υποδοχής, όπως, επίσης και τις προετοιμασίες για τον επαναπατρισμό τους. Εκτός από την ανθρωπιστική διάσταση προβάλλεται και η πολιτική διάσταση που έλαβε το ζήτημα, τόσο αναφορικά με τη μετανάστευση των παιδιών όσο και κατά τις προετοιμασίες για τον επαναπατρισμό τους.

Το έργο εξετάζει την εξέλιξη των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων κατά την περίοδο 1944-1964. Ο συγγραφέας, βασιζόμενος σε αρχειακό υλικό από το βουλγαρικό Υπουργείο Εξωτερικών και το κομματικό αρχείο του ΚΚΒ, επιχειρεί να διαφωτίσει το πολύπλευρο ζήτημα άρσης της ρήξης των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων, την εξέλιξή τους μετά το τέλος του Β΄ Π Π και, τελικά, την ομαλοποίησή τους.

Στο άρθρο παρουσιάζεται η στάση της Πολωνίας απέναντι στον εμφύλιο πόλεμο, περιγράφεται εκτενώς το ιστορικό πλαίσιο των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα και αναζητούνται τα αίτια της εμφύλιας σύρραξης. Γίνεται αναφορά στη διεθνή αλληλεγγύη και στην οικονομική ενίσχυση προς τους αντάρτες καθώς και στις επαφές των Ελλήνων κομμουνιστών με τις κρατικές και κομματικές αρχές των Βαλκανικών χωρών. Περιγράφεται εν συντομία η εναέρια, η χερσαία και η θαλάσσια μεταφορά βοήθειας από την Πολωνία προς την Ελλάδα, επισημαίνονται οι δράσεις στήριξης και οι πορείες αλληλεγγύης Πολωνών προς τους Έλληνες κομμουνιστές και οι διπλωματικές ενέργειες στήριξης στα πλαίσια του ΟΗΕ από πλευράς του πολωνικού κράτους.

Στο άρθρο περιγράφεται η διαμόρφωση μιας νέας τοπικής κοινότητας στην περιοχή Bieszczady (*οροσειρά στο νοτιοανατολικό τμήμα της Πολωνίας) και η κοινωνικο-επαγγελματική ένταξη των Ελλήνων εποίκων στην πολωνική κοινωνία. Ειδικότερα, αναλύονται οι σχέσεις εντός των ελληνικών προσφυγικών ομάδων και οι ιδεολογικές διενέξεις. Περιγράφεται η οργάνωση του Αγροτικού Παραγωγικού Συνεταιρισμού «Νέα Ζωή» και η ανάπτυξη της αγροτικής καλλιέργειας και παραγωγής στα ελληνικά χωριά (Krościenko, Liskowate, Trzcianiec). Γίνεται μνεία στην ανάπτυξη της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής, στη δράση της Ένωσης των Ελλήνων Πολιτικών Προσφύγων στην Πολωνία, τις πληθυσμιακές μεταβολές στα ελληνικά κέντρα εποικισμού και στην συνύπαρξη Ελλήνων και Πολωνών.

Η τότε φοιτήτρια Εθνολογίας του Πανεπιστημίου του Καρόλου, παιδί Ελλήνων προσφύγων η ίδια, παρουσιάζει στο άρθρο τα κυριότερα συμπεράσματά της για την ελληνική προσφυγιά στην Τσεχοσλοβακία. Το άρθρο αποτελεί καρπό πολύμηνης έρευνας μεταξύ των προσφύγων αλλά και προσωπικής εμπειρίας. Παρουσιάζονται οι κυριότερες κοινότητες των Ελλήνων προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία: γίνεται αναφορά στις ιδιαίτερες πατρίδες των πολιτικών προσφύγων, παρουσιάζονται τα ήθη και έθιμα που διατήρησαν στην υπερορία, και αναδεικνύονται οι νέες παραδόσεις που υιοθέτησαν από τη χώρα φιλοξενίας.

Το άρθρο ασχολείται με το εκπαιδευτικό σύστημα που δημιούργησε για τα προσφυγόπουλα το ΚΚΕ σε συνεργασία με την τσεχοσλοβάκικη κυβέρνηση. Παράλληλα, αναλύονται οι αλλαγές που προέκυψαν μετά το 1951, όταν η πλειοψηφία των προσφυγόπουλων εντάχθηκε στο τσεχοσλοβάκικο εκπαιδευτικό σύστημα.

Οι δυο αρθρογράφοι - εθνολόγοι επιχειρούν να προσεγγίσουν τις αλλαγές που σημειώθηκαν στις ελληνικές προσφυγικές οικογένειες της Τσεχοσλοβακίας από την αρχική περίοδο εγκατάστασής τους στους νέους τόπους διαμονής μέχρι τη δεκαετία του ΄60. Ειδική αναφορά γίνεται στα παρωχημένα, σε σχέση με τα τσεχικά, οικογενειακά πρότυπα της πρώτης γενιάς των προσφύγων, στις συγκρούσεις πρώτης και δεύτερης γενιάς, στους μικτούς γάμους Ελλήνων και Τσέχων κλπ.

Η συγγραφέας επιχειρεί μια αναδρομή στη διδασκαλία των ελληνικών στα τσεχικά Πανεπιστήμια, ειδικότερα στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου, στο οποίο η ελληνική φιλολογία εισήχθη ως κλάδος τον 16ο αιώνα. Επικεντρώνεται περισσότερο στην ίδρυση Έδρας Ελληνικών στο εν λόγω Πανεπιστήμιο στις αρχές της δεκαετίας του ΄50. Σημειώνει ότι η επανίδρυση της Έδρας επιβλήθηκε από την ανάγκη ανάδειξης εκπαιδευτικών για τα παιδιά των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων.

Το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση της νομαρχίας του νομού Fejér. Στο νομό αυτό βρίσκεται το χωριό Μπελογιάννη και η κωμόπολη Deg, όπου υπήρχε ένας παιδικός σταθμός για τα ελληνόπουλα. Αυτό δικαιολογεί το ενδιαφέρον της τοπικής ιστοριογραφίας. Η μελέτη ασχολείται με την ανθρωπολογική ανάλυση των πολιτικών προσφύγων (ενηλίκων και παιδιών) στο χωριό Μπελογιάννη.

Η μελέτη καταγράφει τα κύρια χαρακτηριστικά της μετανάστευσης των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Αναλύει την κατανομή των Ελλήνων και των Σλαβομακεδόνων στην Πολωνία τη χρονική περίοδο 1948-1993. Επικεντρώνεται στον εποικισμό, στις κοινωνικές μεταβολές και στις μετακινήσεις των ομάδων αυτών εντός και εκτός Πολωνίας. Επισημαίνει τις δυσκολίες στην κοινωνική ένταξη και την ομαλή πολιτιστική και πολιτισμική προσαρμογή τους, περιγράφει τη λειτουργία και τους στόχους της Ένωσης των Ελλήνων Πολιτικών Προσφύγων στην Πολωνία «Νίκος Μπελογιάννης» και αναφέρεται στην επαναμετανάστευση και επιστροφή στην Ελλάδα.

Το άρθρο αναλύει την πολιτική στάση της ελληνικής προσφυγιάς στην Τσεχοσλοβακία την περίοδο 1948 – 1968, δηλαδή την περίοδο από την εγκατάστασή της έως την Άνοιξη της Πράγας, ενδεχομένως μέχρι την κήρυξη της δικτατορίας στην Ελλάδα και την ακόλουθη διάσπαση του ΚΚΕ. Εξετάζει θέματα συνεργασίας των οργάνων των προσφύγων με τα κρατικά και κομματικά όργανα της Τσεχοσλοβακίας αντλώντας πληροφορίες κυρίως από το αρχείο των πολιτικών προσφύγων στο Εθνικό Αρχείο της Πράγας.

Στο άρθρο επιχειρείται μια συγκριτική παράθεση των διαφορών που εμφανίζει η συλλογική μνήμη καθώς και ζητήματα ταυτότητας μεταξύ τριών διαφορετικών γενιών πολιτικών προσφύγων. Αντλώντας από προσωπικές μαρτυρίες των προσφύγων προς τον αρθρογράφο αναλύονται ζητήματα που συνδέονται με τον επαναπατρισμό τους, καθώς και της δημιουργίας «θεσμοθετημένης» και «συναισθηματικής» μνήμης.

Στο άρθρο περιγράφεται η οργάνωση των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας και επιλεγμένες επιχειρήσεις στην Ευρώπη και την Αμερική (π.χ. επιχείρηση εκτοπισμού «Wisła» - Bιστούλας). Γίνεται αναφορά στην σταδιοδρομία του Βάτσουαβ Κόμαρ, πρώτου επικεφαλής των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών και διοργανωτή της μυστικής βοήθειας προς τους Έλληνες αντάρτες καθώς και στις επιχειρήσεις “Transport”(«Μεταφορά») και „S” («Νοσοκομείο), που είχαν ως στόχο την προμήθεια όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού καθώς και τη μεταφορά και νοσηλεία ανταρτών στο νοσοκομείο Ντζίβνουφ. Στο άρθρο αναλύονται κυρίως οι αποτυχημένες δράσεις των πολωνικών στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών, επισημαίνονται οι αποδράσεις Πολωνών κατασκόπων προς τη Δύση και παρουσιάζεται η επιχειρησιακή δράση στη δεκαετία του ’80 (επαφές με Βατικανό και Αλληλεγγύη). Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην αναδιάρθρωση των μυστικών υπηρεσιών της Πολωνίας τη δεκαετία του ’90. (Το άρθρο βασίζεται σε βιβλίο του Paweł Piotrowski «Μηχανισμός ασφαλείας στην Πολωνία. Ηγετικά στελέχη», Βαρσοβία 2005)

Το άρθρο, στηριγμένο σε πρωθύστερες αποκαλύψεις του Π. Χράντετσνι, προσθέτει ορισμένα στοιχεία αναφορικά με την παροχή υλικής βοήθειας στους αντάρτες του ΔΣΕ. Παράλληλα αναφέρεται στη χρηματοδότηση και άλλη βοήθεια που ελάμβανε το ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της περιόδου 1948-1968 εκ μέρους της Τσεχοσλοβακίας. Καταγράφονται επίσης οι επιχειρήσεις εξουδετέρωσης των διαφωνούντων του ΚΚΕ που οργανώνονταν σε συνεργασία με την τσεχοσλοβάκικη μυστική αστυνομία.

Στο άρθρο αναδεικνύεται η παρουσίαση της διάσπασης του ΚΚΕ και των γεγονότων της Άνοιξης της Πράγας μέσα από τις σελίδες του «Αγωνιστή», της 15ημερης εφημερίδας των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία. Μέσα από τα δημοσιεύματα της εφημερίδας γίνεται αναδρομή στην εσωκομματική σύγκρουση που οδήγησε στην κάθετη διάσπαση της κομματικής οργάνωσης του ΚΚΕ στην Τσεχοσλοβακία και της προσφυγικής κοινότητας στη χώρα. Ασχολείται επίσης με τη στάση που τήρησαν οι ηγεσίες του διασπασμένου ΚΚΕ και οι προσφυγικές οργανώσεις την περίοδο της Άνοιξης της Πράγας, καθώς και αμέσως μετά τη βίαιη καταστολή της.

Στο άρθρο παρουσιάζεται η ανάπτυξη και η οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος στην Πολωνία για τα παιδιά των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων τη χρονική περίοδο 1950-1975. Περιγράφεται επίσης η οργάνωση των κέντρων παραμονής και φροντίδας για παιδιά σχολικής ηλικίας, τα προγράμματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, η διοργάνωση επιμορφωτικών προγραμμάτων για εκπαιδευτικούς κλπ. Επισημαίνεται ο ρόλος της Ένωσης Πολιτικών Προσφύγων από την Ελλάδα στην Πολωνία και η συνεργασία της με φορείς παιδείας για τη διοργάνωση ελληνικών βιβλιοθηκών, την προώθηση της φιλαναγνωσίας στην ελληνική γλώσσα, τη διοργάνωση επιμορφωτικών ημερίδων και γλωσσικών σεμιναρίων κλπ.

Στην εργασία που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό, γεωγραφικό περιοδικό Przegląd Geograficzny, παρουσιάζεται η δημογραφική δομή των Ελλήνων και Σλαβομακεδόνων προσφύγων που εγκαταστάθηκαν μετά τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα στις σοσιαλιστικές χώρες (Βουλγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, ΕΣΣΔ).

Στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο γεωγραφικό περιοδικό Wiadomości Geograficzne περιγράφεται η εξέλιξη της γεωγραφικής κατανομής του ελληνικού και σλαβομακεδονικού πληθυσμού στην Πολωνία και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στους δείκτες της γεννητικότητας, της θνησιμότητας, της μετανάστευσης. Παρουσιάζονται οι βασικές τάσεις στην πληθυσμιακή σύνθεση των περιοχών, όπου εγκαταστάθηκαν Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες σε συνάρτηση με τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αλλαγές.

Το άρθρο περιγράφει τις εκδηλώσεις αλληλεγγύης για τον αγώνα του ΔΣΕ στην Ευρώπη. Ασχολείται με την αντιπροσώπευση της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης και στις δυτικές ευρωπαϊκές χώρες και όχι μόνο στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Επιπλέον, παρακολουθεί το μηχανισμό προπαγάνδας του ΔΣΕ. Σχολιάζεται ιδιαίτερα η πολιτική των σοσιαλιστικών χωρών απέναντι στα παιδιά που στέλνονταν από την Ελλάδα και απέναντι στους τραυματίες - μαχητές του ΔΣΕ που αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν τη χώρα διαρκούντος του πολέμου.

Στο άρθρο αναλύεται η αμερικάνικη επιρροή στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια μεταξύ του Ιανουαρίου και Νοεμβρίου του 1944. Συγκεκριμένα, εξετάζονται οι διπλωματικές τάσεις της Ουάσιγκτον. Ο συγγραφέας περιγράφει τη διαδικασία της σταδιακής ανόδου του αμερικάνικου ενδιαφέροντας προς την Ελλάδα, επισημαίνοντας τη μη εμπλοκή των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις. Επίσης, αναφέρεται ότι στο τέλος του 1944 οι ΗΠΑ τείνουν να αναθεωρήσουν αυτές τις πολιτικές τους, με αποτέλεσμα την πιο έντονη συμμετοχή τους στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας.

Η μελέτη επικεντρώνεται στο ρόλο των δημοτικών τραγουδιών και των χορών στην διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας των ελλήνων Ουγγαρίας μελετώντας ιδιαίτερα το γιορτασμό των εθνικώς επαιτειών όπως τις 25ης Μαρτίου. Στα πλαίσια αυτά παρουσιάζεται μια σύντομη ιστορία της μετεμφυλιακής διασποράς, ο εμφύλιος, η άφιξη των πολιτικών προσφύγων στην Ουγγαρία, η εγκατάσταση τους και η παραμονή τους εκεί έως σήμερα.

Το άρθρο περιγράφει πρώτα την άφιξη των ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Μετά παρουσιάζει την ίδρυση, την ιστορία και την ανάπτυξη του χωριού Μπελογιάννης. Αναλύει το ρόλο της ελληνικής παιδείας στο χωριό και την ίδρυση του δημοτικού σχολείου. Περιγράφεται επίσης, αναλυτικά η οικονομική δραστηριότητα του χωριού και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον Αγροτικό Παραγωγικό Συνεταιρισμό Ειρήνη, ο οποίος ιδρύθηκε το 1952. Όσον αφορά τη πολιτισμική ζωή, το χωριό είχε μια πλούσια βιβλιοθήκη, οι κάτοικοι τηρούσαν τα έθιμα, και της εθνικές γιορτές και πραγματοποιούσαν αντίστοιχα πολλές εκδηλώσεις. Πολλές είναι πλέον οι μικτές οικογένειες, γεγονός που αποδεικνύει και τις καλές σχέσεις των κατοίκων του χωριού Μπελογιάννης με τους Ούγγρους.

Συνέντευξη με τον Κώστα Αξελό, ο οποίος ήταν προσκεκλημένος για μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο Eotvos Lorand της Βουδαπέστης. Στο εισαγωγικό μέρος - στα πλαίσια μίας σύντομης βιβλιογραφίας -περιγράφεται η Κατοχή και ο Εμφύλιος. Το άρθρο περιέχει τα σημαντικότερα βιογραφικά στοιχεία του Αξελού. Το 1945 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, στην Ελλάδα καταδικάστηκε σε θάνατο. Στη συνέχεια της συνέντευξης γίνεται αναφορά και στο φιλοσοφικό έργο του Έλληνα στοχαστή.

Στο άρθρο παρουσιάζεται αναλυτικά το διαθέσιμο αρχειακό υλικό για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο στα Σοβιετικά αρχεία. Μεταξύ άλλων η συγγραφέας αναφέρει δυο μεγάλες αρχειακές σειρές προσβάσιμες πλέον στους ερευνητές: Το Αρχείο του Τμήματος Εξωτερικών Υποθέσεων της ΚΕ του ΚΚΣΕ της περιόδου 1944-1953 και το Αρχείο της Κομινφόρμ. Και οι δύο σειρές περιέχουν τεκμήρια πολύ σημαντικά για την κατανόηση της εμφύλιας σύρραξης στην Ελλάδα.

Το άρθρο συμπεριλαμβάνει τα αποτελέσματα μιας έρευνας οι οποία ολοκληρώθηκε το 1985. Ο συγγραφέας πρώτα παρουσιάζει μια ανασκόπηση της ιστορίας της μετεμφυλιακής πολιτικής προσφυγιάς. Στη συνέχεια, αναλύει τους βασικότερους συντελεστές επαναπατρισμού. Θεωρεί ότι ο αριθμός των ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Κεντρική Ευρώπη το 1974 ανήλθε σε 55.000. Παρουσιάζεται, επίσης μια τυπολογία των συντελεστών επαναπατρισμού. Στην πρώτη γενιά υπερισχύει ο πατριωτισμός. Στα νεώτερα μέλη τις πρώτης γενιάς και στη δεύτερη γενιά ισχυρό κίνητρο για τον επαναπατρισμό είναι η κοινωνική πίεση και η γνώμη της κοινότητας, Τη δεύτερη και στην τρίτη γενιά επηρεάζει επίσης η αλλαγή του νομικού καθεστώτος για τους πολιτικούς πρόσφυγες στην Ελλάδα. Τέλος, για την Τρίτη γενιά σημαντικότερο ρόλο διαδραματίζουν διάφοροι κοινωνικό-οικονομικοί παράγοντες.

Ο συγγραφέας στο βιβλίο αυτό παρουσιάζει μια κοινωνιολογική έρευνα για τις διαδικασίες αφομοίωσης των ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Στο πρώτο μέρος από έρευνα κρατικών αρχείων προσπάθησε να σκιαγραφήσει το μέγεθος και την κοινωνική σύνθεση των πολιτικών προσφύγων μετά την άφιξή τους στην Ουγγαρία. Στη συνέχεια, βάση πολλών συνεντεύξεων παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώθηκε η εθνική ταυτότητα των ελλήνων της Ουγγαρίας. Ο συγγραφέας εντοπίζει τέσσερεις γενιές. Αναλύει την διαδικασία αφομοίωσης, την πολιτική διάσταση της εκπαίδευσης στα ελληνικά δημοτικά σχολεία και τέλος τις εμπειρίες των επαναπατρισθέντων.

Στην Ουγγαρία μετά την κατάρρευση του σοσιαλισμού διαμορφώθηκε η εντύπωση ότι οι έλληνες της Ουγγαρίας στην επανάσταση του 1956 υποστήριζαν τη καταστολή της επανάστασης. Ο συγγραφέας δεν βρήκε αρχειακό υλικό άλλα από προσωπικές μαρτυρίες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κάτω από την ιδεολογική επιρροή του ΚΚΕ οι περισσότεροι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες θεώρησαν την εξέγερση των Ούγγρων αντεπανάσταση. Μερικοί από αυτούς ζήτησαν και όπλα για να σώσουν τη «λαοκρατία». Έτσι, δημιουργήθηκαν πολλές εντάσεις μεταξύ ελλήνων και Ούγγρων.

Στις 30 και 31 Γενάρη του 1949 συνήλθε στο Γράμμο η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Συζητήθηκαν τα εξής θέματα: Α. "Η Ελλάδα στο δρόμο προς τη νίκη", εισήγηση του Ν. Ζαχαριάδη. Β. "Η δεξιά οπορτουνιστική παρέκκλιση μέσα στο ΚΚΕ", εισήγηση του Δ. Βλαντά. Γ. Αλλαγές στη σύνθεση της ΚΕ του ΚΚΕ Δ. Εκλογή ΠΓ της ΚΕ. Ανακοινώνεται η παραίτηση του Μάρκου Βαφειάδη.

Στην ιστορικό – εθνολογική μελέτη που είναι αφιερωμένη στην πολιτική του πολωνικού κράτους απέναντι στις εθνικές μειονότητες μετά το Β’ ΠΠ, δημοσιεύεται άρθρο του A. Słabig, το οποίο αναλύει αρχειακά έγγραφα που αποκαλύπτουν τη στάση των οργάνων ασφαλείας απέναντι στις διάσπαρτες στο πολωνικό έδαφος εθνικές μειονότητες και κοινότητες και φέρνουν στο φως τις μεθόδους επιχειρησιακής προστασίας από κάθε «εχθρική δράση». Σκιαγραφείται η εικόνα της ελληνικής προσφυγικής κοινότητας και παρουσιάζονται οι κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που συντελούνται στους κόλπους των κοινοτήτων των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στις πόλεις Police και Στεττίνο.

Στο άρθρο παρουσιάζεται η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα στα τέλη του Β’ ΠΠ και οι κοινωνικές διαιρέσεις εντός της ελληνικής κοινωνίας. Περιγράφεται η εγκατάσταση των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Πολωνία, με ιδιαίτερη έμφαση στη βοήθεια που δόθηκε από τις αρχές της πόλης Police.

Το βιβλίο εξετάζει σε βάθος τη διαμόρφωση της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής κατά την περίοδο 1941-1944. Η ιταλική επίθεση, η Κατοχή που και η πτώση του καθεστώτος Μεταξά δημιούργησαν μεγάλα προβλήματαa στη Μ. Βρετανία. Το πιο σημαντικό από αυτά ήταν η σύζευξη μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών συμφερόντων στην περιοχή. Ο πιο σημαντικός στόχος των Βρετανών ήταν να εξασφαλίσουν την ισχυρή επιρροή της Μ. Βρετανίας στην Ελλάδα όχι μόνο κατά τη διάρκεια του πολέμου αλλά και μετά τη λήξη του. Η πορεία για την επίτευξη αυτού του στόχου θα διευκολυνόταν από την παλινόρθωση του Βασιλιά, ο οποίος ήταν υπέρμαχος της παρουσίας των Βρετανών στη χώρα. Από την άλλη πλευρά όμως η υποστήριξη του Βασιλιά , ο οποίος είχε απονομιμοποιηθεί εξαιτίας της συνεργασίας του με τον Ι. Μεταξά ερχόταν σε αντίθεση με την υποστήριξη που προσέφερε η SOE στο ΕΑΜ.

Ο συγγραφές παρουσιάζει μια επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας. Ξεκινώντας από τη περίοδο της τουρκοκρατίας, συνεχίζει με την επανάσταση του 1821. Στην περίοδο 1830-1900 η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως κοινωνία γαιοκτημόνων-αστών. Στη συνέχεια τοποθετείται η αρχή της περιόδου του καπιταλισμού των μονοπωλίων στην Ελλάδα. Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο ασχολείται με την ιταλο-γερμανική επίθεση, και ένα άλλο με την Κατοχή και την Αντίσταση.

Ο Γκεόρκι Δημητρόφ (1882–1949) ήταν εμβληματική φυσιογνωμία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και έμπιστος συνεργάτης του Στάλιν. Το 1933 βρέθηκε στη Γερμανία για κομμουνιστική δράση. Οι Εθνικοσοσιαλιστές, που μόλις είχαν αναλάβει την εξουσία, τον συνέλαβαν και τον κατηγόρησαν για τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ και τον παρέπεμψαν σε δίκη. Ο Δημητρόφ όμως, κατάφερε να αποδείξει την αθωότητά του και να απελευθερωθεί. Μετά την απαλλαγή του γύρισε στην Μόσχα και το 1935 εκλέχτηκε Γενικός Γραμματέας της Γ΄ Διεθνούς, θέση που κράτησε μέχρι το 1943 που η Διεθνής διαλύθηκε. Το 1937 έγινε μέλος του Ανώτατου Σοβιέτ. Το 1945 γύρισε στη Βουλγαρία, οδήγησε την χώρα στον Κομμουνισμό και από το 1946 μέχρι τον θάνατο του ήταν ο πρωθυπουργός. Ο συγγραφέας στο βιβλίο παρουσιάζει το ημερολόγιο που κρατούσε ο Δημητρόφ από το 1933 μέχρι και το 1949.Στο ημερολόγιο ο συντάκτης κρατούσε σημειώσεις για όλες τις σημαντικές αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς αλλά και όλες του τις σκέψεις και τις πολιτικές κινήσεις του αργότερα. Το κείμενο φωτίζει τη διαδικασία μέσα από την οποία συγκροτήθηκαν τα κομμουνιστικά καθεστώτα σε όλη την Ανατολική Ευρώπη.

Το βιβλίο - χρονικό των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία, αποτελεί καρπό πολύχρονης έρευνας της εθνογράφου Ανθούλας Μπότου και του ιστορικού Μίλαν Κόνετσνι στα τσεχικά αρχεία. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι αφιερωμένο στους περίπου 50 Παιδικούς Σταθμούς των προσφυγόπουλων που λειτούργησαν στην Τσεχοσλοβακία το διάστημα 1948-1962. Υπάρχουν επίσης κεφάλαια που αναφέρονται στην άφιξη των ενηλίκων προσφύγων, στη νομική τους υπόσταση στην Τσεχοσλοβακία και στον επαναπατρισμό τους. Στο βιβλίο δημοσιεύονται δεκάδες φωτογραφίες από οικογενειακά άλμπουμ αλλά και από το τσεχικό πρακτορείο ειδήσεων. Η παράθεση του αρχειακού υλικού γίνεται χωρίς σύστημα ή κάποια αξιολόγηση κι έτσι η ανάγνωση του βιβλίου καθίσταται αρκετή δύσκολη.

Πρόκειται για έναν συλλογικό τόμο, έκδοση της Επιτροπής Μειονοτήτων και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του διαμερίσματος Kőbánya της Βουδαπέστης. Ξεχωριστό κεφάλαιο ασχολείται με την πολιτισμική κληρονομιά των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Το κεφάλαιο αυτό ξεκινάει με την ανάλυση της δράσης των Ελλήνων εμπόρων στην Ουγγαρία και μεταξύ άλλων με το βίο και η δράση του Γεώργιου Ζαβίρα (1744-1804). Στη συνέχεια ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σημερινή πολιτισμική δραστηριότητα των Ελλήνων Ουγγαρίας.

Στο βιβλίο παρουσιάζεται μια ιστορική ανασκόπηση των ελληνο-ουγγρικών σχέσεων από την ίδρυση του ουγγρικού κράτους. Ο συγγραφέας περιγράφει της σχέσεις με το Βυζάντιο, το ρόλο και την πολιτισμική ζωή της ελληνικής εμπορικής διασποράς. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στη μετεμφυλιακή πολιτική διασπορά. Εδώ παρουσιάζεται η δικτατορία του Μεταξά, η διαμόρφωση της Αντίστασης και ο εμφύλιος πόλεμος, η άφιξη και η εγκατάσταση των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Ουγγαρία, η ιστορία του χωριού Μπελογιάννης. Το βιβλίο τελειώνει με την παρουσίαση της πολιτισμικής δραστηριότητας των Ελλήνων οι οποίοι παραμένουν στην Ουγγαρία.

Το έργο του Γάλλου κομμουνιστή δημοσιογράφου μεταφράστηκε από τα γαλλικά. Το κυριότερο χαρακτηριστικό αυτής της αυτοβιογραφίας είναι ότι χρησιμοποιεί ένα πολύ προσωπικό ύφος. Γράφτηκε σχεδόν σαν ένα μυθιστόρημα. Περιέχει όμως την ιστορία της Ελλάδας, την κρατική βία της δεκαετιών 1950 και 1960. Περιγράφει και τα κυριότερα γεγονότα της εποχής.

Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου επικεντρώνεται στην ιστορία της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Με αυτή της έννοια το βιβλίο αυτό αποτελεί συνέχεια του προηγούμενου βιβλίου του συγγραφέα με τίτλο «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας». Αφού αυτό τελειώνει με την εκλογική νίκη της Ένωσης Κέντρου. Πολύ σύντομα όμως ως ιστορικό προηγούμενο παρουσιάζεται και ο εμφύλιος πόλεμος. Το βιβλίο έχει ξεχωριστό παράρτημα διαφόρων ντοκουμέντων. Εκεί μεταξύ άλλων δημοσιεύεται και το διάγγελμα του προέδρου των ΗΠΑ Χάρυ Τρούμαν.

Στην εισαγωγή την οποία την έγραψε ο Γενικός Γραμματέας της «Εθνικής Επιτροπής Βοήθειας του Ελληνικού Λαού», Γκιούζου Κάρας αναφέρεται ότι τα καλύτερα παλικάρια του Ελληνικού Λαού εδώ και εφτά χρόνια διεξάγουν ένοπλο αγώνα εναντίον της ελληνικής αντίδρασης και τους ιμπεριαλιστές υποστηρικτές της. Μετά την εισαγωγή παρουσιάζονται λογοτεχνικά κείμενα, ποιήματα, θεατρικά έργα Ούγγρων συγγραφέων, και τραγούδια της Αντίστασης. Με το βιβλίο αυτό θέλουν να εκφράσουν την συμπαράσταση τους με τον δίκαιο απελευθερωτικό αγώνα του Ελληνικού λαού. Οι Ούγγροι συγγραφείς συμμετείχαν στην πρωτοβουλία αυτή χωρίς αμοιβή.

Το βιβλίο είναι η συνέχεια του βιβλίου του ίδιου συγγραφέα με τίτλο «Σαν τα πουλιά … Ομολογίες Ελλήνων Ουγγαρίας». Και σε αυτή δίγλωσση έκδοση βρίσκουμε μια συλλογή άρθρων, συνεντεύξεων, και ρεπορτάζ του συγγραφέα. Το βιβλίο περιέχει μαρτυρίες πολιτικών προσφύγων της πρώτης γενιάς, όπως και συνεντεύξεις με Έλληνες καλλιτέχνες και καθηγητές. Βρίσκουμε, επίσης ανταποκρίσεις για την ίδρυση των τοπικών και κεντρικών αυτοδιοικήσεων των Ελλήνων Ουγγαρίας.

Στόχος του παρόντος βιβλίου είναι να διερευνήσει την ιστορική συγκρότηση των πολιτικών παρατάξεων, και παράλληλα την ανάλυση της δράσης των πολιτικών κομμάτων στην ελληνική εκλογική σκηνή. Για αυτό το λόγο παρουσιάζονται αναλυτικά οι δύο βασικές πολιτικές διαιρέσεις ο Εθνικός Διχασμός του 1915-1917 και ο εμφύλιος πόλεμος της περιόδου 1946-1949. Αναλύοντας τις εκλογές και τη δύναμη των πολιτικών κομμάτων υποστηρίζεται ότι η διατήρηση και επιτυχία τους εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από το πόσο ήταν ικανά να παρουσιάσουν τον εαυτό τους ως τον μοναδικό εκπρόσωπο κάποιας παλιάς πολιτικής παράταξης.

Το πρώτο μέρος του βιβλίου περιέχει το έργο του Δημήτρη Χατζή Μουργκάνα, στo οποίο έγραψε τις εντυπώσεις του από τον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου βρίσκουμε το έργο του Γιώργου Λαμπρινού, Μακρόνησος το οποίο συμπεριλαμβάνει τα εξής κείμενα: «Οι δήμιοι», «Το συρματόπλεγμα», «Η σφαγή του Φεβρουαρίου», «Οι αναμορφωμένοι».

Η μελέτη συγκριτικά αναλύει της ιδιαιτερότητες των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Ουγγαρία σε σχέση με άλλες μειονότητες της χώρας. Συνοπτικά παρουσιάζονται οι ιστορικές διαδικασίες διαμόρφωσης αυτής της διασποράς. Αναλύεται η επίδραση της πρώτης εγκατάστασης στον κλειστό χώρο ενός εργοστασίου στη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας. Στη συνέχεια, με υλικό που προέρχεται από προφορικές συνεντεύξεις σκιαγραφείται ο ρόλος των εθνικών γιορτών στη διατήρηση της ελληνικής εθνικής ταυτότητας.

Ο συγγραφέας διερευνά τον ρόλο της ελληνικής διασποράς ( που συγκροτήθηκε από αριστερούς πολιτικούς πρόσφυγες) στην Τσεχοσλοβακία. Η δημιουργία της ελληνικής διασποράς χωρίζεται σε τρεις φάσεις: α) στην εγκατάσταση των παιδιών από την άνοιξη του 1948 ως το καλοκαίρι του 1949, β) στην άφιξη της κύριας μάζας των προσφύγων από το φθινόπωρο του 1949 ως τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και γ) στην τελική διαμόρφωση της διασποράς τα έτη 1951-1956. Βασικό θέμα της μελέτης, που στηρίζεται σε τσεχικά κρατικά αρχεία, είναι οι πολιτικές ελέγχου που εφάρμοσε το ΚΚΕ απέναντι στους πρόσφυγες.

Στο βιβλίο παρουσιάζεται η οργάνωση και η λειτουργία του κινητού νοσοκομείου υπ' αριθμ. 250 στο Dziwnów (Ντζίβνουβ). Το νοσοκομείο λειτούργησε στο πλαίσιο μιας επιχείρησης βοήθειας για τους Έλληνες αντάρτες, η οποία οργανώθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες της Πολωνικής Λαϊκής Δημοκρατίας (γνωστής και ως "Επιχείρηση S": μεταφορά, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, χειρουργικές επεμβάσεις, νοσηλεία κλπ). Καλύπτει κυρίως το χρονικό διάστημα 1949-1950. Το βιβλίο βασίζεται σε μια μελέτη αρχειακών εγγράφων του Πολωνικού Ινστιτούτου Εθνικής Μνήμης (ΙΡΝ), του Β' Παραρτήματος του Γενικού Επιτελείου του Πολωνικού Στρατού κ.α., περιέχει επίσης απομνημονεύματα του πολωνικού προσωπικού που συμμετείχε στη διοργάνωση και λειτουργία του νοσοκομείου καθώς και φωτογραφικό υλικό.

Πρόκειται για δημοσίευση των κύριων σημείων της διδακτορικής διατριβής του συγγραφέα. Βασισμένος κυρίως στα τσέχικα αρχεία αναλύει τα στάδια εγκατάστασης των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία, καθώς και τη διαμόρφωση της προσφυγικής τους ταυτότητας. Έμφαση δίνεται στην πολιτική ζωή των προσφυγικών κοινοτήτων, ιδιαίτερα στις δύο μεγάλες διασπάσεις του 1956, λίγο μετά την καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη, καθώς και του 1968, η οποία συνδέεται με τη διάσπαση του ΚΚΕ και τα γεγονότα της Άνοιξης της Πράγας.

Το έντυπο παρουσιάζει μια δεκαετή ιστορία της πάλης της ελληνικής νεολαίας κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου. Συγκεκριμένα πρόκειται για την ίδρυση και τις δραστηριότητες της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ).

To τελευταίο μέρος της τριλογίας "Γαλάζιο βιβλίο" αποτελεί το παρόν σύγγραμμα, το οποίο έχει μεταφραστεί από τα αγγλικά στα ρωσικά. Η πρώτη του έκδοση πραγματοποιήθηκε από δημοκρατικές οργανώσεις της Ελλάδος. Εδώ εξετάζεται η τελευταία φάση του Εμφυλίου, ο ρόλος που έπαιξε ο Τίτο στην έκβαση του, καθώς και το μέλλον των πολιτικών προσφύγων, ιδιαίτερα των παιδιών.

Συλλογικό έργο στο οποίο παρουσιάζεται η ζωή των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στα 25 χρόνια διαμονής τους στο Ουζμπεκιστάν. Συνοπτικά παρουσιάζεται η δραστηριότητα τους στον τόπο εργασίας τους, οι επιδόσεις τους στην εκπαίδευση, η πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική τους δραστηριότητα, ενώ λόγος γίνεται για τα πολιτικά όργανα που ίδρυσαν οι πρόσφυγες (κομματική οργάνωση του ΚΚΕ στην Τασκένδη, ΚΝΕ), για την εφημερίδα "Νέος Δρόμος" και για τον "Σύλλογο Ελλήνων πολιτικών μεταναστών στην Σοβιετική Ένωση".

Ξεκινώντας την εκδοτική του δραστηριότητα στα πλαίσια του Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας μεταφράστηκε στα ουγγρικά ο συλλογικός τόμος με τίτλο: Ο Ελληνικός Εμφύλιος. Από τη Βάρκιζα στο Γράμμο. Φεβρουάριος 1945-Αύγουστος 1949. Ο τόμος υπήρξε προέκταση του επιστημονικού συνεδρίου με τον ίδιο τίτλο το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο τον Οκτώβριο του 1999. Επιλέχτηκε η έκδοση αυτή επειδή αποτελούσε μια προσπάθεια παρουσίασης νέων προσεγγίσεων καθώς επίσης, επιχείρησε να καλύψει κάποια κενά και ελλείψεις της ιστορικής έρευνας.

Με αφορμή τα 200 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Έλληνα μαικήνα Σιμών Σίνα το Ινστιτούτο Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας διοργάνωσε το Σεπτέμβρη του 2010 στην Ακαδημία Επιστημών Ουγγαρίας συνέδριο με τίτλο ΣΙΜΩΝ ΣΙΝΑ 200. Στη συνέχεια το Μάρτη 2011 οργανώθηκε ένα δεύτερο συνέδριο στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στη Παλαιά Βουλή στην Αθήνα με τίτλο: «Ο ρόλος των Ελλήνων στην αστικοποίηση της Ουγγαρίας». Ο δίγλωσσος τόμος περιέχει τα πρακτικά των δύο συνεδρίων αυτών. Επειδή οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν με την πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας, στον τόμο παρουσιάζονται οι ρίζες και η συλλογική ζωή του σημερινού μετεμφυλιακού ελληνισμού της Ουγγαρίας.

Ο συγγραφέας, ο οποίος μετά τον εμφύλιο πόλεμο έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Ουγγαρία εξετάζει συνοπτικά την ιστορία της Ελλάδας από την αρχαιότητα μέχρι και τον 20ο αιώνα. Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται τα εξής κεφάλαια: «Από την Αρχαία Ελλάδα στη Νεότερη Ελλάδα», «Ο απελευθερωτικός αγώνας του 1821», «Η Ίδρυση του Ελληνικού Κράτους», «Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος», «Η Ελλάδα στο Μεσοπόλεμο». Το κεφάλαιο με τίτλο «Ο ελληνικός φασισμός και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος» ασχολείται με τη περίοδο από τη δικτατορία του Μεταξά, έως τα Δεκεμβριανά. Το τελευταίο κεφάλαιο με τίτλο «Η Ελλάδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο περιγράφει πολύ συνοπτικά τα σημαντικότερα πολιτικά γεγονότα έως τις εκλογές του 1963.

Παρότι σχετικά μικρή η παρουσία της ελληνικής κοινότητας είναι πολύ αισθητή, όχι μόνο στην πνευματική και οικονομική ζωή της Ουγγαρίας αλλά και στην καθημερινότητά της. Καθοριστικός ρόλος επιφυλάχθηκε σε αυτούς που το 1948, μικρά παιδιά ακόμα, βρέθηκαν στην Ουγγαρία. Τα παιδιά αυτά όχι μόνο κατόρθωσαν να ενσωματωθούν στην ουγγρική κοινωνία, άλλα παράλληλα η ελληνική τους ταυτότητα έμεινε άθικτη. Το πολυτελές δίγλωσσο λεύκωμα φωτογραφιών με τίτλο: Ευχαριστούμε Ουγγαρία, αφιερώθηκε σε αυτά τα παιδιά, στην άφιξή τους στην Ουγγαρία και στις συνθήκες της εγκατάστασής τους.

Το βιβλίο αναφέρεται στους χώρους κράτησης πολιτικών κρατουμένων στα στρατόπεδα , όπως η Μακρόνησος, και στις φυλακές. Ουσιαστικά είναι μια ανθολογία, η οποία συμπεριλαμβάνει ποιήματα, ημερολόγια, ντοκουμέντα από ελληνικές, ισπανικές, και νότιο-αφρικάνικες φυλακές. Δημοσιεύτηκαν πέντε ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, «οι 1825 μέρες στη σκιά του θανάτου του Θανάση Βασιλόπουλο, ένα ποίημα της Έλλη Ιωαννίδου, και ένα του Μενέλαο Λουντέμη με τίτλο «Καλά είμαι».

<p>Το αντικείμενο αυτής της μελέτης είναι ρόλος των Ελλήνων στην Ουγγρική Επανάσταση του Οκτώβρη 1956. Στη δεκαετία του 1990 διαδόθηκε ευρέως ότι Έλληνες της Ουγγαρίας συνέβαλαν ενεργά στην καταστολή της Ουγγρικής Επανάστασης. Ο συγγραφέας βασίστηκε σε συνεντεύξεις και σε αρχειακό υλικό για να διαλευκάνει τη υπόθεση. Οι φήμες γενικά δεν επιβεβαιώθηκαν. Από τη πόλη Dunaújváros, όμως οι Έλληνες πράγματι μεταφέρθηκαν στην τότε Τσεχοσλοβακία. Λέγεται ότι αιτία της μεταφοράς τους ήταν μια ένοπλη επίθεση των Ελλήνων της πόλης εναντίον των Ούγγρων επαναστατών. Το γεγονός βέβαια δεν επιβεβαιώνεται από το διαθέσιμο αρχειακό υλικό.</p>

Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου περιέχει τις σύντομες επαγγελματικές βιογραφίες των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων οι οποίοι έφτασαν στην Ουγγαρία ήδη πτυχιούχοι. Στο ίδιο κεφάλαιο ενταχτήκανε και εκείνοι που απέκτησαν το πτυχίο τους στην Ουγγαρία. Επίσης, παρουσιάζει τις βιογραφίες των δασκάλων και άλλων εκπαιδευτικών που απέκτησαν τίτλο δασκάλου ελληνικής γλώσσας στην Ουγγαρία. Στο δεύτερο κεφάλαιο βρίσκονται οι βιογραφίες των Ελλήνων της δεύτερης και της τρίτης γενιάς, οι οποίοι, γεννημένοι στην Ουγγαρία με μητρική γλώσσα την ουγγρική, απέκτησαν πτυχία όπως ακριβώς και οι Ούγγροι συνομήλικοί τους.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου παράλληλα με τη βιογραφία του Νίκου Μπελογιάννη παρουσιάζεται μια σύντομη επισκόπηση της ελληνικής ιστορίας από τη δεκαετία του 1930 μέχρι και το τέλος του Εμφυλίου. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου ξεκινάει με την παράνομη επιστροφή του Μπελογιάννη στην Ελλάδα. Μετά τη σύλληψη του παρουσιάζεται λεπτομερώς η στάση του Μπελογιάννη στη διάρκεια της πρώτης δίκης του το 1951. Παρουσιάζεται, επίσης, η δεύτερη δίκη και η εκτέλεση του, η οποία χαρακτηρίζεται ως δολοφονία.

Το ενημερωτικό αυτό δελτίο είναι το όγδοο κομμάτι μιας πολιτικής βιβλιο-σειράς που εκδόθηκε στη Γιουγκοσλαβία. Ο πρώτος συγγραφέας περιγράφει της ιστορικές και πολιτικές ρίζες του Εμφυλίου. Αναφέρεται κυρίως στην ιστορία του ΚΚΕ και στην Αντίσταση. Ο δεύτερος συγγραφέας, ο οποίος είναι αντιστράτηγος περιγράφει την τακτική του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας στην περίοδο 1946-1949.

Το παρόν βιβλίο είναι έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας. Ο συγγραφέας συμμετείχε στης μάχες του ΔΣΕ σε όλη την περίοδο 1946-1949. Τραυματίστηκε πολλές φορές και μετά τη λήξη του Εμφυλίου τραυματισμένος έφτασε στην Ουγγαρία όπου και εγκαταστάθηκε. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζει την ιστορία του ΔΣΕ, και μια λεπτομερή προσωπική μαρτυρία για της μάχες του ΔΣΕ, και την καθημερινή ζωή των αγωνιστών του ΔΣΕ.

Αντικείμενο της μελέτης είναι η επισήμανση των κυριότερων σταθερών και μεταβλητών στην εξέλιξη των συνταγματικών θεσμών της χώρας μας, από την εποχή του Μεσοπολέμου ως την πτώση της δικτατορίας των Συνταγματαρχών το 1974. Στο πεδίο των πολιτικών θεσμών, η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από τη νόθευση και τη διπλή κατάργηση του κοινοβουλευτικού συστήματος και των ατομικών ελευθεριών, που μια μακρόχρονη φιλελεύθερη και δημοκρατική εξέλιξη είχε διαμορφώσει ως το 1915.

Το ημερολόγιο του Βλαντά, μαζί με το σύνολο του προσωπικού του αρχείου, είναι κατατεθειμένο εδώ και πολλά χρόνια σε βιβλιοθήκη του Παρισιού (BDIC). Το ημερολόγιο είναι πολύτιμο, γιατί ενώ έχουμε πληθώρα μαρτυριών που γράφτηκαν από πρωταγωνιστές και μη αρκετές δεκαετίες αργότερα, συνήθως με στόχο τη δικαίωση, έχουμε ελάχιστα ημερολόγια, ιδιαίτερα από τους ηγετικούς κύκλους, που μπορούν να μας δώσουν την εικόνα των γεγονότων τη στιγμή που αυτά συνέβαιναν. Σε αυτό το ημερολόγιο στηρίχτηκε και ο Βλαντάς για να γράψει αρκετά χρόνια αργότερα τα βιβλία του για τον εμφύλιο πόλεμο. Μέσα από το ημερολόγιό του μας δίνει την οπτική ενός ανώτατου ηγετικού στελέχους του κόμματος για τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα των ετών 1947-1949. Έτσι, καταγράφεται ένα σύνολο από γεγονότα εξαιρετικής σημασίας, που αφορούν τόσο τις πολιτικές διεργασίες (συνεδριάσεις πολιτικών οργάνων, συναντήσεις της ηγεσίας του κόμματος κ.ά.) όσο και τις στρατιωτικές εξελίξεις στα μέτωπα του Γράμμου και του Βίτσι, όπως τις βίωσε και τις έκρινε εν θερμώ ο συγγραφέας.

Το βιβλίο παρουσιάζει την ιστορία των αγωνιστών της 7ης Μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου και μετά. Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου η ηγεσία του κόμματος προχώρησε σε έρευνα για την απόδοση ευθυνών για την ήττα του ΔΣΕ. Το βιβλίο επικεντρώνεται στην έρευνα που έγινε στην 7η Μεραρχία του ΔΣΕ, η οποία αποτελούνταν από Εβρίτες μαχητές για την αποκάλυψη ενός ευρύτατου δικτύου πρακτόρων του εχθρού.

Απόπειρα καταγραφής των αιτίων της διάσπασης του ΚΚΕ. Παρουσιάζονται τα κομματικά κείμενα από τα οποία ο αναγνώστης μπορεί να ανασυνθέσει τη διαδικασία που οδήγησε τελικά στη δημιουργία δύο Ελληνικών Κομμουνιστικών Κομμάτων. Η πορεία αυτή μακρά και επώδυνη ξεκινά από την ήττα του ΔΣΕ το 1949 και καταλήγει στην τελική διάσπαση του ΚΚΕ το 1968.

Το βιβλίο επιχειρεί να φωτίσει τα αίτια της διολίσθησης στην εμφύλια σύγκρουση. Εστιάζει κυρίως στην πολιτική του ΚΚΕ, και πιο συγκεκριμένα στις αποφάσεις της ηγεσίας του κόμματος πριν και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Επικεντρώνεται στην ανάλυση του ρόλου τον οποίο έπαιξαν στον εμφύλιο πόλεμο τα στελέχη του ΚΚΕ που βρίσκονταν στα στρατόπεδα Ρουμπίκ και Μπούλκες. Επιχειρεί να φωτίσει τις κομματικές διεργασίες που έλαβαν χώρα στα δύο αυτά στρατόπεδα, τα οποία για άλλους υπήρξαν τόποι σωτηρίας και για άλλους κολαστήρια. Η έκδοση συνοδεύεται από αναλυτικό ευρετήριο 250 ονομάτων.

Πρόκειται για τη δημοσίευση εγγράφων από τα αρχεία της Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας σχετικά με τον ελληνικό Εμφύλιο. Συγκεκριμένα, οι επιμελητές του έργου επιχειρούν, μέσα από την παρουσίαση επιλεγμένων εγγράφων που καλύπτουν την περίοδο 1944-1949, να καταδείξουν τη στάση που τήρησαν οι δύο σλαβικές χώρες έναντι των αντιμαχόμενων πλευρών του ελληνικού Εμφυλίου. Το έργο χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται 48 γιουγκοσλαβικά έγγραφα, ενώ στο δεύτερο 70 βουλγαρικά. Επίσης, υπάρχει παράρτημα, στο οποίο παρατίθενται οχτώ επιλεγμένα ρωσικά έγγραφα.

Πρόκειται για μελέτη, η οποία εξετάζει τη σχέση του ΚΚΕ με τις Λαϊκές Δημοκρατίες κατά την περίοδο του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Δίνονται στοιχεία για τη βοήθεια που παρείχαν οι τελευταίες στον ένοπλο αγώνα, ο οποίος διεξαγόταν. Η εργασία στηρίζεται σε αμερικανικά, βρετανικά, γιουγκοσλαβικά και ελληνικά αρχεία.

Συλλογικό έργο στο οποίο εξετάζονται τα κομμουνιστικά καθεστώτα του 20ου αιώνα. Η έμφαση δίνεται στη βία με την οποία επιδιώχθηκε και επιτεύχθηκε η αλλαγή της κοινωνίας σε σοσιαλιστική. Στην ελληνική έκδοση υπάρχει ένα κομμάτι το οποίο αναφέρεται στην εξουσία που ασκήθηκε από το ελληνικό αντιστασιακό κίνημα στην περίοδο της Κατοχής.

Συλλογικό έργο στο οποίο εξετάζονται τα κομμουνιστικά καθεστώτα του 20ου αιώνα. Η έμφαση δίνεται στη βία με την οποία επιδιώχθηκε και επιτεύχθηκε η αλλαγή της κοινωνίας σε σοσιαλιστική. Στην ελληνική έκδοση υπάρχει ένα κομμάτι το οποίο αναφέρεται στην εξουσία που ασκήθηκε από το ελληνικό αντιστασιακό κίνημα στην περίοδο της Κατοχής.

Συλλογικό έργο στο οποίο εξετάζονται τα κομμουνιστικά καθεστώτα του 20ου αιώνα. Η έμφαση δίνεται στη βία με την οποία επιδιώχθηκε και επιτεύχθηκε η αλλαγή της κοινωνίας σε σοσιαλιστική. Στην ελληνική έκδοση υπάρχει ένα κομμάτι το οποίο αναφέρεται στην εξουσία που ασκήθηκε από το ελληνικό αντιστασιακό κίνημα στην περίοδο της Κατοχής.

<p>Το βιβλίο παρουσιάζει έγγραφα που προέρχονται από το αρχείο της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομουνιστικής Διεθνούς και του Γκεόργκι Δημητρώφ. Τα έγγραφα αυτά φωτίζουν την ιστορία της περιόδου αυτής κάτω από ένα ιδιότυπο πρίσμα. Αναφέρονται σε ένα ευρύτατο φάσμα πολιτικών, στρατιωτικών, κοινωνικών, οικονομικών κλπ. ζητημάτων. Από την άμεση καθημερινότητα (π.χ. την ανάγκη του φυλακισμένου ηγέτη του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη για τρόφιμα και ρουχισμό) μέχρι τις γεωπολιτικές στρατηγικές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο κυρίως ζητήματα που θίγονται σε μερικά έγγραφα: το Μακεδονικό και η εκπληκτική δραστηριότητα των μυστικών υπηρεσιών της ΕΣΣΔ κατά τον πόλεμο.</p>

Ο συγγραφέας επιχειρεί μια καταγραφή των χαρακτηριστικών του αγροτικού κομμουνισμού στην Ελλάδα. Για την προσέγγιση αυτού του ζητήματος χρησιμοποιεί το παράδειγμα τεσσάρων ελληνικών χωριών στα οποία ο κομμουνισμός είχε αποκτήσει πολύ βαθιές ρίζες. Με βάση την έρευνα σε αυτές τις κοινότητες επιχειρείται μια τυπολογία για τον τρόπο με τον οποίο διαδόθηκε, αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε ο κομμουνισμός στην αγροτική Ελλάδα.

Ο ρόλος των κομουνιστικών κρατών της Ανατολικής Ευρώπης στο ξέσπασμα του ελληνικού εμφυλίου πολέμου υπήρξε καθοριστικός και σύνθετος. Η μελέτη του δικτύου αυτού, που στη βιβλιογραφία αναφέρεται ως διεθνές κομουνιστικό σύστημα, και η ανάδειξη της κρισιμότητας του ρόλου του στις ελληνικές εξελίξεις της δεκαετίας του 1940 οδήγησαν σε γόνιμα συμπεράσματα και αποτελούν αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά αποτελέσματα του ανοίγματος των αρχείων των πρώην κομουνιστικών κρατών. Το διεθνές κομουνιστικό σύστημα λειτούργησε ταυτόχρονα ως δίκτυο αλληλοϋποστήριξης κρατικών οντοτήτων και πολιτικών κομμάτων, αλλά και ως μηχανισμός προώθησης μιας πολιτικής ιδεολογίας που είχε στόχο να αλλάξει τον κόσμο σύμφωνα με τη δική της οπτική για αυτόν. Το βιβλίο αυτό είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια παράθεση αρχειακών εγγράφων. Στόχος του είναι να κατανοήσει ο αναγνώστης ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της διεθνούς κομουνιστικής εμπλοκής στον ελληνικό Εμφύλιο. Πώς το διεθνές κομουνιστικό σύστημα ενεργοποιήθηκε προκειμένου να υποστηρίξει τον αγώνα των Ελλήνων κομουνιστών και ποιες σχέσεις διαμόρφωσε με αυτούς. Σκοπός του βιβλίου δεν είναι μόνο να κατατεθούν γεγονότα, αλλά επιπλέον να αναλυθεί το πλαίσιο των σχέσεων που οδήγησε τους πρωταγωνιστές σε συγκεκριμένες επιλογές.

Το βιβλίο (σε δύο τόμους) παρουσιάζει την ιστορία (πολιτική και στρατιωτική) του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Ο τελικός απολογισμός του κόστους της τριετίας 1946-1949 σε αίμα μπορεί να γίνει κατά προσέγγιση μόνο, εξαιτίας της δυσκολίας ακριβούς προσδιορισμού, αφ ενός των απωλειών των παραστρατιωτικών σωμάτων από την κυβερνητική πλευρά και αφετέρου των απωλειών του Δημοκρατικού Στρατού, ιδιαίτερα στους καιρούς της ήττας. Από τα γνωστά πάντως και προσβάσιμα στοιχεία μπορούμε να κάνουμε ορισμένες πρώτες εκτιμήσεις. Οι συνολικές απώλειες του Εθνικού Στρατού έφθασαν τους 44.000 αξιωματικούς και οπλίτες (14.000 νεκροί). Στο Δημοκρατικό Στρατό, οι νεκροί, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ανήλθαν στους 25.000 περίπου. Όσο για τα θύματα στους παραστρατιωτικούς μηχανισμούς και τους αμάχους, εκεί οι διαφορές στις εκτιμήσεις είναι σημαντικές με κοινό, όμως, χαρακτηριστικό ότι αναφέρονται σε πραγματικές εκατόμβες. Είναι προφανές ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια σκληρότατη πολεμικά αναμέτρηση. Έναν πόλεμο ολοκληρωτικού μάλιστα χαρακτήρα, δηλαδή από εκείνους που δεν αφορούν μόνο τους στρατούς και τους ενόπλους, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα, άμαχοι, εκτοπίστηκαν και προσφυγοποιήθηκαν στη διάρκεια του πολέμου αυτού.

Το βιβλίο δημοσιεύτηκε πρώτα ως δημοσιογραφική έρευνα στην εφημερίδα Ελληνικός Βορράς. Κατόπιν εκδόθηκε ως βιβλίο. Επιχειρεί να φωτίσει τα αίτια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Κυρίως, επικεντρώνεται στην ερμηνεία των αποφάσεων της ηγεσίας του ΚΚΕ και στη σχέση που είχαν αυτές οι αποφάσεις με την έκρηξη τη Εμφυλίου και τη δημιουργία του ΔΣΕ. Ο συγγραφέας προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα γιατί το ΚΚΕ προχώρησε στην τελική φάση του εμφυλίου πολέμου χωρίς την ξεκάθαρη σοβιετική υποστήριξη.

Το τέλος του Εμφυλίου πολέμου και η επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας προσδιορίζουν τα χρονικά όρια της ιστορικής περιόδου που ο τίτλος αυτού του βιβλίου χαρακτηρίζει ως καχεκτική δημοκρατία: μια ιδιότυπη σύζευξη αυταρχισμού και δημοκρατίας, αποκλεισμού και ευημερίας, ιδεολογικής οπισθοδρόμησης και πολιτιστικής άνοιξης. Εξεταζόμενη υπό το πρίσμα αυτό η καχεκτική δημοκρατία (ή, σύμφωνα με άλλους επιθετικούς προσδιορισμούς, &quot;δύσκολη&quot;, &quot;δυσανεκτική&quot;, &quot;περιορισμένη&quot;, &quot;επισφαλής&quot;, &quot;ελεγχόμενη&quot;, πειθαρχημένη&quot;, &quot;επιλεκτική&quot;, &quot;κηδεμονευόμενη&quot; κ.ο.κ.) συμπυκνώνει, με έναν ιδιαίτερο αλλά πάντως αποκαλυπτικό τρόπο, τις κυριότερες αντιφάσεις που διατρέχουν τη νεότερη και σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία. Στόχος του παρόντος βιβλίου -όπως υποδηλώνει και ο υπότιτλός του- δεν είναι η συνολική πολιτική και κοινωνική μελέτη της καχεκτικής δημοκρατίας, αλλά μόνο η διερεύνησή της κάτω από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία, εκείνη που αφορά την ιστορική συγκρότηση των πολιτικών παρατάξεων, την παρουσία και δράση των πολιτικών κομμάτων στην εκλογική σκηνή και τις περιοριστικές συνθήκες που σφράγισαν την εξέλιξη των κοινοβουλευτικών θεσμών μέχρι τη βίαιη κατάλυσή τους στις 21 Απριλίου 1967. Πρόκειται για μια μελέτη που αναφέρεται στην πολιτική ιστορία της μετεμφυλιακής - προδικτατορικής Ελλάδας, δομημένη με κατευθυντήριο άξονα την εκλογική διαδικασία. Η συστηματική ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων εντάσσεται έτσι σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και υπηρετεί το κλασικό αξίωμα ότι &quot;ιστορία είναι η πολιτική του παρελθόντος και πολιτική η ιστορία του παρόντος

Το άρθρο επιχειρεί να παρακολουθήσει τις μεταπολεμικές εκλογικές περιπλανήσεις του Γεωργίου Παπανδρέου από τις εκλογές του 1946 έως την ενοποίηση του Κέντρου υπό τον ίδιο κατά τις εκλογές του 1961. Επισημαίνονται ζητήματα στρατηγικής και αναλύεται η πολιτική ταυτότητα των διάφορων πολιτικών φορέων που κατά την συγκεκριμένη δεκαπενταετία επεδίωξαν να επικρατήσουν στον κεντρώο χώρο του πολιτικού φάσματος.

Αυτοβιογραφικό βιβλίο του παλαίμαχου δασκάλου των ελληνόπουλων της Τσεχοσλοβακίας. Είναι δίγλωσσο (ελληνικά – τσεχικά) και εκδόθηκε στην Πράγα με την ευκαιρία συμπλήρωσης πενήντα χρόνων από την άφιξη των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία. Στο βιβλίο περιγράφονται οι διαδρομές που ακολούθησαν οι πρόσφυγες της Τσεχοσλοβακίας, η εγκατάστασή τους, η επιμόρφωσή τους και η εξεύρεση απασχόλησης, οι σχέσεις Ελλήνων – Σλαβομακεδόνων καθώς και η διαδικασία επαναπατρισμού. Παρατίθενται επίσης στοιχεία για τις σημαντικότερες προσφυγικές κοινότητες της Τσεχοσλοβακίας καθώς και για ορισμένες προσωπικότητές της.

Το βιβλίο αναφέρεται σε ένα δραματικό και αμφιλεγόμενο επεισόδιο του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, δηλαδή τη μεταφορά των παιδιών από τις εμπόλεμες ζώνες στις γειτονικές Λαϊκές Δημοκρατίες και ιδιαίτερα στη Γιουγκοσλαβία. Η Δεξιά το γεγονός αυτό το ονόμαζε «Παιδομάζωμα», ενώ η Αριστερά «Σωτηρία» και έγινε για ανθρωπιστικούς λόγους προκειμένου να σωθούν τα παιδιά από τη «βαρβαρότητα του μοναρχοφασισμού». Βέβαια, ως συνήθως, κανένα από τα δυο δεν είναι ακριβές. Το βιβλίο αυτό παρακολουθεί διεξοδικά τη διαδρομή που ακολούθησαν τα παιδιά από τις εμπόλεμες ζώνες στις πόλεις της Γιουγκοσλαβίας. Η χώρα αυτή δέχτηκε γύρω στις 11.000 παιδιά ενώ περίπου 14.000 μεταφέρθηκαν μέσω Γιουγκοσλαβίας σε άλλες Ανατολικές Χώρες. Τα σλαβόφωνα παιδιά παρέμειναν στη γιουγκοσλαβική επικράτεια.

Το θέμα των Ελλήνων φυγάδων / προσφύγων στις κομμουνιστικές χώρες, λόγω του Εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα, υπήρξε, από πολλές απόψεις, ένα ιδιαίτερα καυτό ζήτημα. Κατ&#039; αρχάς, από τη σκοπιά των διεθνών διαστάσεων του ελληνικού Εμφυλίου πολέμου, δημιούργησε κλίμα έντασης και καχυποψίας μεταξύ της Ελλάδας και των βορείων όμορων χωρών της στη δύσκολη μεταπολεμική περίοδο, δυσχέραινε την αποκατάσταση και την ανάπτυξη των διακρατικών σχέσεων της Ελλάδας με τις «Λαϊκές Δημοκρατίες», οι οποίες υποδέχθηκαν τους Έλληνες φυγάδες, υπέθαλπε τη γενικότερη ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα και την ιδεολογική αντιπαράθεση κομμουνισμού - αντικομμουνισμού στη χώρα. Από την ανθρωπιστική σκοπιά και τη σκοπιά των «υποκειμένων της ιστορίας», δηλαδή των πολιτικών προσφύγων, η αναγκαστική «υπερορία» επιμήκυνε γι&#039; αυτούς τις τραυματικές κι οδυνηρές συνέπειες της εμφύλιας σύγκρουσης, καθώς ήταν απαγορευτικός επί σειρά ετών ο επαναπατρισμός τους, και τους οδήγησε σε υποταγή τους σε ιδεολογήματα και μοντέλα «πολιτικού πατερναλισμού» και «μεσσιανισμού». Τελικά, οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες, στη διάρκεια της μακρόχρονης προσφυγιάς τους, έχτισαν τη «σοσιαλιστική κοινωνία» εκτός Ελλάδας και κατόρθωσαν μέσα από στρατηγικές επιβίωσης, συλλογική - ατομική / ιδιωτική μνήμη, συλλογική ταυτότητα, ενδογαμία, να διατηρήσουν την «ελληνικότητα» τους, καθώς είχαν πάντα στραμμένο το βλέμμα στην πατρίδα Ελλάδα.

Μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 1958 ο Μανώλης Γλέζος με άλλους συντρόφους του κατηγορείται για κατασκοπία ενάντια της πατρίδος του γιατί είχε επαφές με μέλη του ΚΚΕ, το οποίο τότε βρισκόταν εκτός νόμου. Το βιβλίο εκδίδεται στη Μόσχα στα πλαίσια της διεθνούς κινητοποίησης για το Γλέζο. Η αντιδικία στο εσωτερικό πήρε διεθνείς διαστάσεις, δηλαδή διαστάσεις αντιδικίας μεταξύ Ελλάδας και ΕΣΣΔ. Στην επιμελημένη αυτή έκδοση παρατίθεται το κατηγορητήριο και τα πρακτικά της δίκης, στοιχεία για την δράση του Γλέζου και των συντρόφων του.

Στο έντυπο αυτό περιγράφεται η δίκη των Γλέζου, Μπούτσου, Τρικαλινού και άλλων Ελλήνων δημοκρατικών. Οι συντάκτες του είναι σοβιετικοί δικηγόροι, οι οποίοι αποκαλύπτουν τους πολιτικούς στόχους της δίκης αυτής. Επίσης, περιέχονται αρκετά στοιχεία για το παγκόσμιο κίνημα ενάντια στη δίκη των Ελλήνων πατριωτών, υπέρ της κατάργησης της ποινής τους και της απελευθέρωσης των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα.

Στο έντυπο αυτό περιγράφεται η δίκη των Γλέζου, Μπούτσου, Τρικαλινού και άλλων Ελλήνων δημοκρατικών. Οι συντάκτες του είναι σοβιετικοί δικηγόροι, οι οποίοι αποκαλύπτουν τους πολιτικούς στόχους της δίκης αυτής. Επίσης, περιέχονται αρκετά στοιχεία για το παγκόσμιο κίνημα ενάντια στη δίκη των Ελλήνων πατριωτών, υπέρ της κατάργησης της ποινής τους και της απελευθέρωσης των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα.

Ο στόχος της μελέτης είναι να καταδειχθεί η δράση της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα, οι σχέσεις των αντιστασιακών οργανώσεων μεταξύ τους, ενώ αναλύεται ο συσχετισμός δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο την περίοδο του Β΄ ΠΠ και πώς αυτός ο συσχετισμός αλληλεπιδρούσε με τον συσχετισμό δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας. Η έρευνα βασίζεται κυρίως σε έγγραφα, εφημερίδες και ντοκουμέντα του ΚΚΕ και του διεθνούς Κομμουνιστικού κινήματος.

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται η ιστορία, η ιδεολογία και η πολιτική της πιο μεγάλης οργάνωσης της ελληνικής αντίστασης – του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ). Συγκεκριμένα εξετάζονται θέματα που αφορούν τη διαδικασία ίδρυσης της οργάνωσης. Αναλύονται οι «σκληρές» πολιτικές ενέργειες του ΕΑΜ απέναντι στις αντίπαλες δυνάμεις, η μετάβαση του σε μια πολιτική «σχέσεων συνεργασίας» με τις υπόλοιπες αντιστασιακές οργανώσεις, καθώς και οι σχέσεις του με τα Εθνικό-απελευθερωτικά μέτωπα των Βαλκανικών χωρών. Εξετάζονται επίσης η τακτική και στρατηγική της οργάνωσης απέναντι στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και η αλλαγή τακτικής του ΕΑΜ στο τελικό στάδιο της απελευθέρωσης.

Η παρούσα μελέτη συνιστά μέρος μεταγενέστερου βιβλίου του συγγραφέα με τον ίδιο τίτλο, μόνο που εδώ διερευνάται η πρώιμη ιστορία του ΚΚΕ ως το 1940. Η μελέτη ξεκινά από την εμφάνιση των πρώτων σοσιαλιστικών οργανώσεων, εξετάζεται η εξέλιξη τους στο ΣΕΚΕ και στη συνέχεια η δημιουργία του ΚΚΕ. Αναλύεται η πρώιμη πολιτική δραστηριότητα του κόμματος, οι εσωτερικές διαμάχες, θέματα ιδεολογίας και σχέσεων με την Κομιντέρν, καθώς επίσης και η δραστηριότητα του κόμματος την περίοδο που βρίσκονταν εκτός νόμου από το 1935 ως το 1940.

Η συγκεκριμένη έρευνα αφορά την ιστορική πορεία του ΚΚΕ από την εμφάνιση των πρώτων σοσιαλιστικών κύκλων στην Ελλάδα ως την Γερμανική εισβολή το 1941. Ο στόχος της συνίσταται στον εντοπισμό των ιδεολογικών και θεωρητικών θέσεων του ΚΚΕ. Επισημαίνονται οι διαδικασίες ίδρυσης του, αναλύονται οι πολιτικές του θέσεις κατά τη διάρκεια της ιστορικής του εξέλιξης, καθώς επίσης και η διαμόρφωση πολιτικής από τα ηγετικά του στελέχη για την επίτευξη της εξουσίας. Επιπλέον, εξετάζεται η σχέση του με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις της χώρας, όπως και η σχέση του με την Κομιντέρν.

Στην παρούσα μονογραφία εξετάζεται το ζήτημα του σχηματισμού της Ελλάδας και της Τουρκίας ως περιφερειακών κρατών στον Ψυχρό Πόλεμο. Αναλύεται η επιρροή των εξωτερικών και των εσωτερικών παραγόντων στον ορισμό των προτεραιοτήτων στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και των δυο χωρών. Επίσης, παρουσιάζεται η εξέλιξη των σχέσεων τους με τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ.

Πρόκειται για ένα βιβλίο, στο οποίο γίνεται μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας, ιδίως από την αρχή του Α&#039; ΠΠ. μέχρι και τη δεκαετία του 1980. Ο συγγραφέας αποτυπώνει μια γενική εικόνα των γεγονότων που καλύπτουν το φάσμα της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας. Πέρα απ αυτό, δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο περιεχόμενο και την εξέλιξη της επαναστατικής διαδικασίας στην Ελλάδα, όπου ο αγώνας των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων ενάντια στις συντηρητικές συχνά παίρνει ακραίες μορφές. Συγκεκριμένα, αναφορά γίνεται στην Εθνική Αντίσταση, στον Εμφύλιο πόλεμο και την μετεμφυλιακή περίοδο.

Στενογράφημα της δημόσιας διάλεξης. Πρόκειται για μία διάλεξη, με θέμα την οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα στα μεταπολεμικά χρόνια. Εξετάζεται το ελληνικό ζήτημα, καθώς και η διεθνής του διάσταση. Επίσης, γίνεται αναφορά στην τρομοκρατία των πολιτικών κρατούμενων και στο σύστημα της απονομής δικαιοσύνης. Στο τέλος, προτείνονται τρόποι επίλυσης του ελληνικού προβλήματος.

Στην σημαντικότερη ακαδημαϊκή έκδοση που είναι αφιερωμένη στη σύγχρονη ιστορία των διεθνών σχέσεων, στα πλαίσια της διαμόρφωσης της νέας πολιτικής τάξης, περιγράφεται η έκβαση του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα και η παρέμβαση των ΗΠΑ στα εσωτερικά ζητήματα του ελληνικού κράτους με την εξαγγελία του δόγματος Τρούμαν.

Στο βιβλίο αυτό το οποίο εκδόθηκε στα Ουγγρικά στο Βουκουρέστι, δημοσιεύετε η ομιλία του Manuilʹskij, Dimitrij Zaharovič υπουργού εξωτερικών της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας στη συνεδρίαση του Συμβούλιο Ασφαλείας τις 10 Σεπτεμβρίου 1946 σχετικά με το λεγόμενο Ελληνικό ζήτημα. Ο υπουργός τόνισε ότι οι Βρετανοί κάνουν σαν να μην υπήρχε κανένα πρόβλημα στην Ελλάδα, σαν να μην υπήρχαν κατακτητές, σαν να μην υπήρχαν τεράστιες εντάσεις, και σαν να μην υπήρχε μοναρχοφασιστικό καθεστώς.

Στο βιβλίο αναλύονται οι συνέπειες του ψυχρού πολέμου για τη διεθνή τάξη και περιγράφεται ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα, ο παρεμβατισμός των ΗΠΑ και το Δόγμα του Τρούμαν, καθώς και η ελληνο-τουρκική αντιπαράθεση στα πλαίσια του Κυπριακού.

Ο συγγραφέας, πολιτικός πρόσφυγας στην Ουγγαρία σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Οικονομικών Επιστημών της Βουδαπέστης. Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αναλύεται η εξαρτημένη οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Στο πρώτο μέρος όμως έχουμε μια σύντομη επισκόπηση της πιο πρόσφατης ιστορίας της Ελλάδας. Αναλύεται ο Εμφύλιος και το μετεμφυλιακό καθεστώς.

Στο βιβλίο περιγράφονται οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος και του Εθνικού (κυβερνητικού) Στρατού. O συγγραφέας αναφέρεται στα ιστορικά και πολιτικά αίτια του Εμφυλίου, στις αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις και στα ιστορικά γεγονότα, όπως παρουσιάζονταν μέσα από έγγραφα και αναφορές στη διάρκεια των συγκρούσεων (1948) .

Αυτό το ενημερωτικό φυλλάδιο περιέχει μια σύντομη ανασκόπηση της πρόσφατης Ελληνικής ιστορίας. Παρουσιάζεται η Αντίσταση και η Ίδρυση του Δημοκρατικού Στρατού. Γίνεται ειδική αναφορά στο ρόλο των γυναικών. Στο φυλλάδιο δημοσιεύονται φωτογραφίες της Αντίστασης και φωτογραφίες του Μάρκου. Στο τελευταίο κεφάλαιο εκφράζεται η συμπαράσταση της ουγγρικής κοινωνίας στον ελληνικό λαό. Τέλος, δημοσιεύεται η διεύθυνση και ο τραπεζικός λογαριασμός της Εθνικής Επιτροπής Βοήθειας για τον Ελληνικού Λαού για να ξεκινήσει έρανος.

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται την αμερικανική οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα από το 1947 έως το 1960. Αρχικά παρέχει μια σύντομη ιστορική επισκόπηση των μεταπολεμικών εξελίξεων στην Ελλάδα. Στο κυρίως μέρος της διατριβής εξετάζονται οι βασικοί τομείς και κατευθύνσεις της άσκησης της οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ, καθώς σημειώνεται ότι η αμερικανική παρέμβαση επέτρεψε στον ελληνικό «μοναρχο-φασισμό» να προκαλέσει εμφύλιο πόλεμο.

Το παρόν δοκίμιο εκδόθηκε με την ευκαιρία του ιστορικού 10ου συνεδρίου και των 60 χρόνων του ΚΚΕ. Ο Μπαρτζιώτας ήταν στέλεχος του ΚΚΕ, επίτροπος του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ και επαναπατρίστηκε το 1976. Η θεματική του βιβλίου αφορά την πολιτική δράση του ΚΚΕ κατά την περίοδο του Β΄ ΠΠ, τη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, τη θέση της Σοβιετικής Ένωσης στα Βαλκάνια, την επέμβαση των Βρετανών, τα Δεκεμβριανά και τον αντίκτυπο τους στην ένοπλη σύγκρουση που ακολούθησε ως τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Το θέμα του συλλογικού αυτού ιστορικού δοκιμίου είναι η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα. Το βιβλίο είναι μετεφρασμένο από τα ελληνικά. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το 1974. Η αφήγηση της ιστορίας του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ έχει μια ιδεολογικά φορτισμένη χροιά. Γίνεται περιγραφή των σημαντικότερων μαχών μεταξύ ανταρτών και Γερμανών, καθώς και των εξελίξεων του Ανατολικού Μετώπου. Αναφορά γίνεται στην βρετανική στρατιωτική επέμβαση και στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944.

Το θέμα του συλλογικού αυτού ιστορικού δοκιμίου είναι η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα. Το βιβλίο είναι μετεφρασμένο από τα ελληνικά. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το 1974. Η αφήγηση της ιστορίας του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ έχει μια ιδεολογικά φορτισμένη χροιά. Γίνεται περιγραφή των σημαντικότερων μαχών μεταξύ ανταρτών και Γερμανών, καθώς και των εξελίξεων του Ανατολικού Μετώπου. Αναφορά γίνεται στην βρετανική στρατιωτική επέμβαση και στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944.

Το βιβλίο είναι μεταφρασμένο από τα γαλλικά στα ρωσικά και παρουσιάζει μια γενική εικόνα της Ελλάδας την περίοδο της κατοχής ως την απελευθέρωση. Αναφορά γίνεται στα Δεκεμβριανά, στη συνθήκη της Βάρκιζας και τα γεγονότα που την ακολουθούν. Ο βασικός προβληματισμός έγκειται στο ερώτημα «γιατί οι περισσότεροι λαοί των Βαλκανίων, μετά την υποχώρηση των Γερμανών, πέρασαν σε καθεστώς λαϊκής δημοκρατίας, ενώ στην Ελλάδα συνέβη το αντίθετο.

Το βιβλίο αποτελεί μια σύντομη περιγραφή της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και πόρων της, καθώς και της οικονομικής της κατάστασης την περίοδο του μεσοπολέμου. Επίσης, γίνεται αναφορά στα πολιτική ζωή της χώρας κατά την ίδια περίοδο. Επιπλέον, γίνεται λόγος για την οικονομική και πολιτική διείσδυση των Ιταλών και των Γερμανών στον ελλαδικό χώρο και πώς ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε σε αυτή τη διείσδυση.

Η μελέτη στοχεύει στην ανάλυση της δραστηριότητας του ΚΚΕ στα χρόνια του Β&#039; ΠΠ. Αρχικά, αναλύει την οικονομική και πολιτική κατάσταση της χώρας πριν την έναρξη του πολέμου και ερευνά το αρχικό στάδιο του εθνικό-απελευθερωτικού αγώνα. Στη συνέχεια, εξετάζονται η δράση, καθώς και τα λάθη της ηγεσίας του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Εν κατακλείδι, γίνεται αναφορά στον αγώνα των προοδευτικών δυνάμεων της Ελλάδας για την απελευθέρωση.

Δίγλωσσο βιβλίο 260 σελίδων, διαθέσιμο σε πολωνική και αγγλική εκδοχή, αφιερωμένο στην προσφυγιά και την εγκατάσταση των Ελλήνων και των Σλαβομακεδόνων προσφύγων στην Πολωνία. Πρόκειται για μια διεξοδική μελέτη όλων των πτυχών της ζωής των Ελλήνων που εγκαταστάθηκαν στην Πολωνία μετά τον ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο. Αναλύονται τα πολιτικά αίτια της μετανάστευσης, περιγράφεται η βοήθεια που παρείχε η Πολωνία στους πρόσφυγες, ιδίως όσον αφορά την κοινωνική πρόνοια, την εκπαίδευση και τη μόρφωση των προσφυγόπουλων και παρουσιάζεται η πληθυσμιακή σύνθεση και οι εστίες εγκατάστασης των Ελλήνων και των Σλαβομακεδόνων. Σκιαγραφείται η επαγγελματική φυσιογνωμία των μεταναστών, αναλύονται τα ιδιαίτερα κοινωνικό-πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα που τους διαχώριζαν από τις υπόλοιπες κοινότητες / μειονότητες της Πολωνίας και περιγράφεται η πολιτική και η πολιτιστική τους δραστηριότητα. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στις ενέργειες της Ένωσης Πολιτικών Προσφύγων «Νίκος Μπελογιάννης» για τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και στην έκδοση ελληνικού Τύπου από την ελληνική και τη σλαβομακεδονική κοινότητα. Το βιβλίο περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο αφιερωμένο στην πολιτική της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας απέναντι στον ελληνικό και το σλαβομακεδονικό πληθυσμό της Πολωνίας. Στο τέλος του βιβλίου δημοσιεύεται περίληψη στην ελληνική και σλαβομακεδονική γλώσσα.

Το βιβλίο αναφέρεται στη ζωή των Ελλήνων που έφθασαν, μετά το 1916, στην πόλη του Zgorzelec(στη γερμανική γλώσσα: Görlitz), πόλη στη δυτική Πολωνία, όπου το 1916 - 1919, 6.500-7000 Έλληνες στρατιώτες εγκαταστάθηκαν σε στρατόπεδο ομήρων του Görlitz. Εκεί αργότερα, έφθασε ο μεγαλύτερος αριθμός Ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Περιγράφονται, μεταξύ άλλων, οι συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων που έφθασαν μεταπολεμικά, η στάση των Πολωνών έναντι της ελληνικής κοινότητας και οι κοινοί δεσμοί που αναπτύχθηκαν μεταξύ των Πολωνών και των Ελλήνων κατοίκων της πόλης.

Αυτοβιογραφικό βιβλίο, υπό τη μορφή διηγήματος, με αναμνήσεις του διοικητή του πολωνικού στρατιωτικού σχηματισμού που συμμετείχε στο ελληνικό αντιστασιακό κίνημα. Αναφορά γίνεται στην εμπλοκή των κατοίκων της Σιλεσίας (Ślązacy) – λιποτακτών του γερμανικού στρατού, στις αντιφασιστικές δράσεις. Η ομάδα αυτή στήριξε το επίλεκτο τάγμα θανάτου, που σχημάτισαν αντιφασίστες αγωνιστές και κομμουνιστές. Περιγράφονται οι επιχειρήσεις στη Θεσσαλία, στην Πελοπόννησο και στη Λάρισα.

Προσωπική μαρτυρία του Φάνη Μπιστούλα, ενός από τους πολιτικούς πρόσφυγες του Εμφυλίου, ο οποίος έφθασε στην Πολωνία σε ηλικία 18 ετών, μετά από μια οδύσσεια και εγκαταστάθηκε στην πόλη Wałbrzych (νοτιοδυτική Πολωνία). Στο βιβλίο καταθέτει την προσωπική του μαρτυρία για τα σκληρά χρόνια του εμφυλίου και της προσφυγιάς.

Το βιβλίο αποτελεί μια συλλογή εγγράφων και ντοκουμέντων που διαφωτίζουν διάφορες πτυχές της γιουγκοσλαβικής εξωτερικής πολιτικής για το έτος 1950. Σε ένα μικρό αριθμό εγγράφων γίνεται μνεία και στις ελληνο-γιουγκοσλαβικές σχέσεις που περιορίζονται κυρίως στο ζήτημα του επαναπατρισμού των παιδιών-προσφύγων του ελληνικού Εμφυλίου.

Ο παρών τόμος αποτελεί μέρος ευρύτερης σειράς εκδόσεων γιουγκοσλαβικών πηγών (ομιλίες και δηλώσεις Γιουγκοσλάβων αξιωματούχων, επιστολές και αναφορές διπλωματών, άρθρα εφημερίδων, αποφάσεις κομματικών οργάνων κ.ά.) που ρίχνουν φως στην εξωτερική πολιτική της Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας. Το συγκεκριμένο τεύχος είναι αφιερωμένο σε ένα έτος σταθμό στην γιουγκοσλαβική ιστορία εξαιτίας της ρήξης Τίτο-Στάλιν. Τα έγγραφα του τόμου αναφέρονται στο ζήτημα της Τριέστης, στις σχέσεις του Βελιγραδίου με τις γειτονικές και μη σοσιαλιστικές χώρες και στη σοβιετική καμπάνια εναντίον του Τίτο. Το ενδιαφέρον του Έλληνα ερευνητή εστιάζεται στα λιγοστά κείμενα που αναφέρονται στα συνοριακά επεισόδια, στις διαμαρτυρίες της γιουγκοσλαβικής ηγεσίας για εκτελέσεις κομμουνιστών από την κυβέρνηση της Αθήνας και κυρίως στα έγγραφα που σχετίζονται με το Μακεδονικό Ζήτημα και τη δράση του ΝΟΦ.

Στο βιβλίο εξετάζεται η αμερικανική βοήθεια που δόθηκε στη Γιουγκοσλαβία μέσω του ΝΑΤΟ στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ο συγγραφέας αναφέρεται επίσης στο ιταλικό βέτο όσον αφορά την ένταξη της Γιουγκοσλαβίας στη βορειοατλαντική συμμαχία πριν την επίλυση του ζητήματος της Τεργέστ